بفهمند كه چه قصد و هدفى در كلام خدا و رسول نهفته است ؟ و آن را حفظ مىكردند در حالى كه از هر گونه آگاهى تهى بوده . و اين طور نبود كه تمام اصحاب رسول خدا صلَّى الله عليه و اله و سلَّم در بارهء مطلبى پرسش كنند و دنبال آن را بگيرند ، برخى از ايشان از پيامبر صلَّى الله عليه و اله و سلَّم مىپرسيدند ولى فهمجوئى نمىكردند ، تا آنكه عدّه اى بيشتر مايل بودند كه فردى باديه نشين يا رهگذر يا از اهل ذمّه اى از راه برسد و بپرسد تا آنان بشنوند و بفهمند .
امّا من هر روز يك نوبت به حضور آن جناب مىرسيدم و آن جناب با من به تنهائى مىنشست و در هر موضوعى با او سخن مىگفتم . و اين مطلب را تمام اصحاب مىدانند كه رسول خدا صلَّى الله عليه و اله و سلَّم اين رفتار را با هيچ كس غير از من نداشت . و چه بسا پيش مىآمد كه آن بزرگوار نزدم مىآمد . و هنگامى كه من به خدمت آن جناب در منازلش مىرسيدم خانه را از غير من خالى مىكرد در حالى كه همسرانش را بيرون كرده و با من تنها بود . اگر پرسش مىكردم پاسخم مىگفتم و چون پرسشم تمام مىشد و خاموش مىشدم آن حضرت خود سخن آغاز مىكرد . هيچ آيه اى در موضوعات مختلف چه در شب و چه در روز ، چه راجع به آسمان و چه زمين ، چه سراى دنيا و چه آخرت ، چه بهشت و چه دوزخ ، چه دشت و چه كوه ، چه نور و چه ظلمت بر آن حضرت صلَّى الله عليه و اله و سلَّم نازل نشد جز آنكه آن را بر من تلاوت كرده و املاء مىفرمود ، و من نيز آن را مىنگاشتم ، در اين بين تأويل و تفسير ، ناسخ و منسوخ ، محكم و متشابه ، و خاصّ و عامّ آن را به من مىآموخت ، و اينكه در چه مكانى و در بارهء چه موضوعى است تا روز قيامت برايم روشن مىساخت .
خلاصه اى از بيانات امير مؤمنان عليه السّلام - در « اركان اسلام » ، « حقيقت توبه » ، « استغفار » - كميل بن زياد گويد : از امير مؤمنان عليه السّلام از اركان اسلام سؤال نمودم كه آن چيست ؟ در جواب فرمودند : اركان اسلام هفت چيز مىباشد : نخستين ركن آن « عقل » است كه « صبر » بر آن استوار گرديده ، و دوم : آبرودارى و راستگوئى ، و سوم : تلاوت قرآن آن طور كه شايستهء آنست . و چهارم : دوستى و دشمنى تنها براى خدا ، و پنجم : رعايت حقّ خاندان پيامبر صلَّى الله عليه و اله و سلَّم و شناختن ولايت ايشان ، و ششم : حقّ برادران و حمايت از آنان ، و هفتم : حسن همجوارى با مردم است .

178