خطبه اى از آن حضرت عليه السّلام در بيان ايمان و كفر و اركان و شعبه‌هاى آن دو همانا خداوند همه چيز را آغاز نمود و از آن براى خود هر چه خواست برگزيد و از ميانشان آنچه را كه دوست داشت به خود اختصاص داد . و از بين آنها ايمان را پسنديد و مشتقّ از اسم خود ساخت . و خداوند ايمان را به هر يك از مخلوقاتش كه دوست بدارد ببخشيد . سپس آن را بيان كرد و قوانين و دستوراتش را براى هر كس كه در آن گام نهد سهل و آسان داشت ، و پايه هايش را براى آن كس كه به سوى آن كناره گيرد استوار ساخت . و آن را مايهء عزّت پيروان ، و آسودگى واردين ، و هدايت اقتداكنندگان ، و آرايش زيور خواهان ، و آئين دين گروندگان ، و پناه پناهندگان ، و رشتهء محكم متمسّكان بدان ساخت ، و برهان سخنوران ، و شرافت عارفان و حكمت گويندگان ، و نور روشنى خواهان و حجّت و دليل مناظره كنندگان ، و پيروزى احتجاجكنندگان ، و مايهء دانش آموزندگانش قرار داد . و همچنين ايمان را حديث راويانش ساخت و فرمان قاضيان ، و مايهء خويشتندارى گويندگان و خرد تدبيرگران ، و فهم انديشمندان ، و يقين عاقلان ، و بينش مريدان ، و نشانه اى براى تيزهوشانش ساخت . و مايهء عبرت پند پذيران ، و نجات اهل ايمان ، و دوستى خداوند براى شايستگان ، و مايهء تقرّب منتظران ، و اعتماد تكيه كنندگان ، و آسايش آن كسان كه كار خويش به خدا سپارند ، و آئين نيكوكاران ، و خير شتابندگان ، و سپر صابران ، و پوشش پرهيزگاران ، و تطهير راه يافتگان ، و امان مسلمين ، و روح و جان راستگويانش ساخت . بنا بر اين « ايمان » ريشه و اصل حقّ است . و ريشهء حقّ راهش هدايت است ، و صفتش نيكوئى و نشانش بزرگوارى ، برنامه اش روشن است ، مناره اش تابان ، چراغهايش فروزان ، هدف و پايانش رفيع . در ميدان مسابقه پيشرو است ، چابكسواران را مهيّا . جايزه اش بسيار عالى ، ياورانش ديرين و كهن ، سوارانش بزرگوار ، كردار شايسته راهنماى آن است و پاكدامنى چراغش . مرگ پايان و انجام آن است و سراى دنيا ميدان مسابقه اش .
رستاخيز انجمن آن است و بهشت جايزهء آن ، و دوزخ كيفرش . تقوا و پرهيزگارى ساز و برگ آن است و نيكوكاران سوارانش . پس به سبب ايمان مىتوان بر كردار شايسته هدايت شد ، و در پرتو كردار نيك فقه و دانش رونق گيرد ، و آن موجب ترس از مرگ شود ، و با مرگ سراى دنيا خاتمه يابد . و با دنيا

149