توانگر است و از ناحيهء عمل فقير . سود و منفعت عمل ناكرده اش را آرزو كند ، و از كيفر خطائى كه كرده آسوده باشد . در اين سرا به سمت آنچه فانى است پيشى گيرد ، و از روى نادانى دست از آنچه ماندنى و پايدار است بكشد . در حالى كه او از مرگ مىترسد ولى از گذشت زمان باكى ندارد . گناه غير خود را بسيار شمارد آنچه بسيارش را براى خود كم به حساب آرد . آن طاعتى را كه اگر ديگران انجام دهند كوچك شمرد از خويش بزرگ داند ، بر گناه كوچك ديگران نگران است ، و به عمل اندك خود اميدوار ، از اين رو به مردم ايراد گير و از براى خود سهل انگار است . به هنگام عافيت و خوشى امانتدار است و به وقت خشم و گرفتارى خيانتكار ، هنگامى كه عافيت يابد گمان برد كه توبه كار است ، و اگر گرفتار شود پندارد كه مجازات گرديده . روزه را به عقب اندازد و خواب را پيش دارد . نه شب را به عبادت برخيزد و نه صبح را به روزه گذراند . روز كند در حالى كه بيدارى نكشيده چشم براه صبح است ، و گرسنگى نكشيده در انتظار شام . از فرد زيردست خود به خدا پناه برد و از بالادست خود بىواهمه . مردم را براى خود به زحمت اندازد ، ولى خود را براى خدايش خسته نسازد . خواب در جمع توانگران براى او از نماز با جمع مستمندان خوشتر است . از كم و اندك غضب ورزد و در فراوانى سركشى كند .
آنچه به سود اوست بر ديگرى دريغ ورزد ، و به عكس آنچه به زيان اوست بر ديگرى دريغ نكند ، خوش دارد كه اطاعت گردد و نافرمانى نشود ، و حقّ خود را بگيرد و حقّ ديگران را نپردازد .
ديگرى را ارشاد مىكند و خود را گمراه . از مردم مىترسد ولى نه در راه طاعت خدا ، و در راه طاعت بنده‌ها از خدا پروا نمىكند . منكر را معروف دارد و معروف را منكر . پاس نعمتهاى خدايش را نگذارد و بر بسيارى نعمتهاى او شكر نگويد . نه به نيكى سفارش كند و نه از زشتى باز دارد . تمام عمرش در اشتباه سپرى شده است .
اگر بيمار شود اخلاص ورزيده و توبه كند ، و چنانچه بهبودى يابد سخت دل شود و به گناه بازگردد . و او پيوسته بر زيان خود عمل كند نه بر سود خود ، نمىداند كردارش او را به كجا مىكشاند ؛ تا چه زمان و تا به كجا اين انحراف ادامه مىيابد ؟ ! پروردگارا ما را از نافرمانى خود بر حذر دار ، و اى طالب اندرز حفظ كن و به ياد سپار ، و هر زمان كه خواهى بازگرد .

145