باعث فزونى مال و طول عمر ، و افزايش جمعيّت است . و صدقهء پنهانى ؛ كه آن خطا را جبران ، و آتش خشم الهى را فرو مىنشاند . و صدقهء آشكار ؛ كه مرگ ناگهانى و ناگوار را دور مىسازد ، و كارهاى خير و نيكوكارى ، كه از لغزشهاى بد باز مىدارد .
و بشتابيد به عبادت خدا ( فراوان ياد خدا كنيد ) كه بهترين ذكرهاست ، و آن موجب مصونيت از نفاق و رهائى از آتش است ، و ذاكر را نزد هر خيرى كه خداوند قسمت مىكند يادآور است ، و براى او زير عرش خداوند همهمه و آوائى است . و به وعده هائى كه به خدا ترسان داده شده دل بنديد و چشم داريد . زيرا وعدهء خدا راستترين وعده هاست ، و هر وعده اى كه دهد به همان صورت كه وعده داده تحقّق پذيرد ، پس به راه و رسم رسول خدا صلَّى الله عليه و اله و سلَّم اقتدا كنيد ، كه آن برترين و بهترين راه و رسم است و رفتارتان را منطبق به رفتارش سازيد ، چرا كه آن گراميترين روشهاست . و كتاب خدا ( قرآن ) را فرا گيريد ، كه بهترين سخنان است ، و آن را خوب بفهميد كه آن موجب نشاط دلهاست ، و از روشنائى آن شفا طلبيد چرا كه آن عامل بهبود آنچه در سينه هاست ، و آن را به بهترين وجه بخوانيد زيرا نيكوترين سرگذشتهاست ، * ( وَإِذا قُرِئَ ) * ( عليكم ) * ( الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَه وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ ) * يعنى : « و چون ( بر شما ) قرآن خوانند بدان گوش فرا داريد و خاموش باشيد ، اميد است كه در خور رحمت شويد - اعراف : 204 » ، و هنگامى كه به سبب دانش نهفتهء در آن هدايت شده و راه يافتيد آنگاه بدان چه از آن دانستيد عمل كنيد كه رستگار خواهيد شد . پس اى بندگان خدا بدانيد كه دانشمندى كه به غير دانش خويش عمل مىكند به مانند فرد نادان و سرگردانى است كه هرگز از خواب جهل و نادانى بيدار نشود ، بلكه حجّت بر او قويتر و نيز در پيشگاه خداوند او بيشتر سرزنش مىشود ، و حسرت و افسوس بر آن دانشمندى كه از دانش خود دست كشيده بيشتر است و طولانىتر ، همچنان كه بر سر هر نادان سرگردان در جهل مىآيد ، و هر دو : سرگردان ، مهمل ، و بيهود ، گمراه شده و بىخرد ، و آنچه در آنند بىنتيجه ، و اعمالشان بيهوده و باطل است .
اى بندگان خدا ، ترديد مكنيد كه به شك افتيد ، و شك مكنيد كه به وادى كفرتان كشد ، و كفر مورزيد كه پشيمان و نادم گرديد . و قدر خود را سبك مسازيد كه سست و سهل انگار مىشويد ، و اين كوتاهى و سستىها شما را به راههاى ستمگرى مىكشاند و در آخر هلاك مىشويد . و هنگامى كه با حقّ روبرو شديد و

137