عبادت و براى خداست . و از جمله كارهائى كه به ويژه مىبايد همراه با اخلاص انجام دهى برپائى فرائضى است كه مخصوص ذات پاك خداوند است ، پس در بخشى از شب و روز جسم خود را خاصّ واجبات الهى كن ، زيرا خداوند نوافل را تنها مخصوص پيامبرش گردانيد نه ديگر مردم ، كه فرموده : * ( وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِه نافِلَةً لَكَ عَسى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً ) * يعنى : « و پاره اى از شب را به آن ( خواندن قرآن و اداى نوافل ) بيدار باش كه اين براى تو از نمازهاى واجب افزون مىباشد ، اميد است كه پروردگارت تو را در جايگاهى ستوده بدارد - إسراء : 79 » ، و اين وظيفه اى است كه خداوند تنها مخصوص پيامبرش ساخت ، و بدان گراميش داشت ، و براى ديگر از مردمان مستحبّ است و اختيارى ، كه خداوند مىفرمايد : * ( وَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَإِنَّ الله شاكِرٌ عَلِيمٌ ) * يعنى : « و هر كه كار نيكى به خواست خويش كند خداوند قدردان و داناست - بقره : 158 » ، و هر آنچه كه موجب تقرّب تو به خدا و كرم او مىگردد بسيار و فراوان بجاى آر ، و فرائض الهى را به طور كامل و عارى از هر گونه عيب و نقصى ادا كن ، هر چند كه خسته و فرسوده شوى ، پس هنگامى كه با مردم نماز مىگزارى مبادا آن را طول دهى و زنهار كه نفرت آور يا تضييعكننده باشد ، زيرا در ميان نمازگزاران كسانى هستند كه ممكن است بيمار و يا در پى كار و حاجتى باشند . و از رسول خدا صلَّى الله عليه و اله و سلَّم هنگامى كه مرا روانهء يمين مىساخت پرسيدم : با آنان چگونه نماز گزارم ؟ فرمود : « مانند ناتوانترين آنان نماز بخوان و نسبت به اهل ايمان مهربان باش » .
و پس از اين ، مبادا پنهان شدن از ملَّتت را به درازا كشى ، زيرا پنهان شدن زمامداران از نظر مردم نوعى گرفتگى و محدوديّت و كم اطَّلاعى از امور است ، و پرده نشينى ايشان را از آنچه كه در اطرافشان مىگذرد بىخبر مىسازد ، و در نتيجه موجب مىشود كه در نظرشان بزرگ كوچك ، و كوچك بزرگ ، و نيكو زشت ، و زشت نيكو جلوه كند ، و حقّ با باطل آميخته شود ، چرا كه زمامدار در هر حال يك بشر است و به كارهائى كه مردم از او پنهان مىدارند پى نبرد ، و سخن و گفتار را هيچ گونه علائم و نشانى نيست تا با آنها راست از دروغ شناخته شود .
پس به جهت كم شدن فاصله با مردم خود را از تباهى و فساد در حقوق آنان مصون دار . همانا تو از اين دو حال خارج نيستى : 1 - يا مردى هستى كه در راه حقّ بخشنده و سخاوتمندى ، پس ديگر پنهان گشتنت براى چيست ؟ از براى دادن حقّى است كه مىپردازى ؟ يا عمل شايسته اى كه از عهده اش برآئى ؟ ، 2 - و يا مردى

132