خرد خود ( از فكر ديگران ) بىنيازى جويد بلغزش دچار گردد ، و هر كه بر مردم بزرگى كند خوار شود ، و هر كه مردم را سبك كند ، ( يا بنفهمى نسبت دهد ) دشنام شنود ، و هر كه با مردم پست و سبك مغز آميزش كند كوچك و سبك شود ، و هر كه چيزى را كه توانائى آن را ندارد بر دوش گيرد ، درماند .
اى مردم براستى كه مال و ثروتى سودمندتر از عقل نيست ، و فقر و ندارى سختتر از بىخردى نيست ، و پندآموزى رساتر از خيرخواهى و نصيحت نيست ، و عقلى چون تدبير نيست و عبادتى چون تفكر و انديشه كردن نيست ، و كمكگيرى بهتر از مشورت نباشد ، و هراس و وحشتى سختتر از خودپسندى نيست ، و پارسائى و ورعى چون خوددارى از گناهان نباشد و هيچ عقل و خردورزى چون شكيبائى و خموشى نيست .
اى مردم در انسانى ده خصلت است كه زبان آن را آشكار كند : ( زبان ) گواهى است كه از نهاد انسان گزارش دهد ، داورى است كه ميان مردم داورى كند ، گوينده اى است كه پاسخ دهد ، واسطه اى است كه خواسته ها بدو بدست آيد ، وصفكننده اى است كه هر چيز بدو شناخته شود ، فرماندهى است كه بكار نيك فرمان دهد ، و پندآموزى است كه از كار زشت بازدارد ، تسليت گوئى است كه اندوهها را آرام كند ، وسيلهء آماده و حاضرى است كه كينه ها را بزدايد ، و آلت جالب توجهى است كه گوشها از آن لذت برند .
اى مردم بحقيقت در خاموشى از بيان حكمت خيرى نيست چنانچه در سخن گفتن بنادانى نيز خيرى نيست اى مردم بدانيد كه هر كس مالك زبان خود نباشد پشيمان گردد ، و هر كه نداند ( يا نياموزد ) بنادانى درافتد ، و هر كه خود را ببردبارى واندارد بردبار نگردد ، و كسى كه ( از انجام كارهاى زشت )

28