چون بر او وارد شدى و گروهى نزد او بودند بهمه سلام كن و او را نزد آنها بتحيت مخصوص گردان ، مقابلش بنشين و پشت سرش منشين ، چشمك مزن ، با دست اشاره مكن ، پرگوئى مكن كه فلانى و فلانى بر خلاف نظر او چنين گفته‌اند و از زيادى مجالستش دلتنگ مشو زيرا مثل عالم مثل درخت خرماست بايد در انتظار باشى تا چيزى از آن بر تو فروريزد و پاداش عالم از روزه دار شبزنده دارى كه در راه خدا جهاد كند بيشتر است .
< فهرس الموضوعات > ( باب مردن علماء ) < / فهرس الموضوعات > ( باب مردن علماء ) < فهرس الموضوعات > اشكال و جواب ملا صدرا درباره مرگ عالم و رخنه در اسلام < / فهرس الموضوعات > 1 - امام صادق عليه السلام فرمود : مرگ هيچ كس نزد شيطان محبوبتر از مرگ عالم نيست .
2 - و فرمود : چون مؤمن عالمى بميرد ، رخنه ئى در اسلام افتد كه چيزى آن را نبندد . شرح صدر المتألهين فرمايد « در اينجا اشكالى است و آن اينست كه ممكن است فقيهى بميرد و بجاى او يك يا چند فقيه ديگر آيند كه رخنه اسلام بوجود آنها بسته شود ( در صورتى كه در روايت فرمود : چيزى اين رخنه را نبندد ) و ممكن است از اين اشكال جواب داد باينكه الف و لام در * ( « المؤمن الفقيه » ) * جنسى باشد و ثابت است كه ارتفاع طبيعت برفع تمام افراد آنست همچنين است حكم مردن زيرا كه آن عدم است » . بنا بر جواب ايشان معنى روايت اينست كه اگر تمام فقها مردند رخنه جبران ناپذيرى در اسلام افتاده است در صورتى كه انصافا چنين احتمال بسيار ضعيف و از سياق عبارت بدور است ، در اين باره با بعضى از فضلاء معاصر گفتگو ميكردم ، آنها با اقرار بضعف آن احتمال ميگفتند اگر عالمى جانشين عالم ديگر شود او خود وجودى مستقل است و رخنه مرگ فقيه سابق را جبران نكرده است ، گفتم بنا بر اين معنى

46