نام کتاب : الكافي ( أصول الكافي ) ( فارسي ) نویسنده : الشيخ الكليني جلد : 1 صفحه : 357
صلَّى الله عليه و آله پيش آمد ، ( 1 ) آن مرد ( الياس ) گفت : گواهى دهم كه شما دارندگان همان حكمى هستيد كه در آن اختلاف نيست ، سپس آن مرد برخاست و رفت و من او را نديدم . شرح - راجع بآيه شريفه ( 23 سورهء 57 ) و تأويلى كه امام عليه السلام فرمود : علامه مجلسى ره پنج قول نقل ميكند ولى خودش قول اول را انتخاب ميكند و آن را واضحتر ميداند و انصافا هم چنانست كه ايشان گويند ، بدين جهت ما نيز تنها همان قول را ذكر ميكنيم . در مرآت صفحه 178 گويد : اول - آنچه بذهن كوتاه من رسد اينست كه : اين آيه در باره ابى بكر و اصحابش يعنى عمر و عثمان نازل شد و خطاب در آيه متوجه ايشانست ، پس اينكه خدا فرمايد : « تا بر آنچه از دستتان رفته غم مخوريد » يعنى از اينكه خلافت و امامت بواسطه نص و تعيين پيغمبر از دست شما رفت و بعلى عليه السلام اختصاص يافت ، غم مخوريد « و نسبت بآنچه بدستتان آمده شادى نكنيد » يعنى باين خلافت ظاهرى كه بعد از پيغمبر بشما رسيد ، شادى نكنيد ، خدا شما را بميل خودتان واگذار كرد و مجبور بر ترك اين كار نساخت و توانائى غصب خلافت را بشما داد . و اينكه امام فرمود : « يكى در جلو و يكى دنبالست » يعنى قسمت اول آيه ، اشاره بقضيه اول دارد كه تعيين خلافت على در حيات پيغمبر صلَّى الله عليه و آله باشد و قسمت دوم آيه ، اشاره بواقعه دوم دارد كه غصب خلافت بعد از وفات پيغمبر صلَّى الله عليه و آله باشد . و اين تأويل كاملا با صدر آيه هم منطبق است كه ميفرمايد : « هيچ گونه مصيبتى بزمين و يا جان شما نرسد ، مگر پيش از آنكه خلقش كنيم ، در نامه اى ( لوح محفوظ ) بوده و اين براى خدا آسانست » يعنى موضوع خلافت ، در لوح محفوظ ما براى على عليه السلام ثبت شده و ملائكهء و جبرئيل هم همان احكام نوشته ما را نازل ميكنند ، اگر از دست شما رفته است غم مخوريد و بدانيد كه با تعيين خدا بوده و باين خلافتى كه با تحميل و زور بدست آوردهايد ، شادى نكنيد و بدانيد كه شما مستحق آن نيستيد و بكيفرش خواهيد رسيد . پس معلوم شد كه آنچه امام باقر عليه السلام قبلا فرمود ( راجع بمصيبت در دين و جان و مال ) اشاره بتأويل صدر همين آيه بوده و بدين جهت الياس هم از بقيه آيه پرسيد . 2 - امام صادق عليه السلام فرمود : در آن ميان كه پدرم نشسته بود و افرادى هم نزد او بودند ، ناگهان او را خنده ئى گرفت كه دو چشمش پر از اشك شد ، سپس فرمود : ميدانيد چه مرا بخنده آورد ؟ گفتند : نه ، فرمود : ابن عباس معتقد است كه از جمله كسانى است كه ( 30 سوره 41 ) « گفتهاند :
357
نام کتاب : الكافي ( أصول الكافي ) ( فارسي ) نویسنده : الشيخ الكليني جلد : 1 صفحه : 357