خويش را بيم دهند : شايد آنها بترسند « بنا بر اين بر مردم پرسش واجب گشته و بر شما پاسخ واجب نيست ، امام عليه السلام مرقوم فرمود : خداى تبارك و تعالى فرمايد : ( 50 سوره 28 ) » اگر از تو نپذيرفتند ، بدان كه فقط از هوسهاى خود پيروى ميكنند ، گمراه تر از كسى كه پيروى هوس خود كند كيست ؟ » .
شرح - آيه شريفه * ( وَما كانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً ) * را علاوه بر مفسرين و محدثين ، علماء اصول هم مورد بحث و تحقيق قرار داده و در باب حجيت خبر واحد بآن استدلال ميكنند و به آيه نفر مشهور گشته است ، اين دانشمندان بزرگ در تفسير آيه شريفه ميگويند : مورد نزول آيه در باره مسلمينى است كه از محضر پيغمبر و امام صلوات الله عليهم دورند و در شهر ديگر زندگى ميكنند و چون تحصيل علم دين بر آنها لازمست و از طرفى هم ممكن نيست كه همه مكلفين كوچ كنند و شهريرا در اختيار كودكان غير مكلف گذارند بايد كه از تمام مردم شهر ، دسته اى كوچ كنند و خدمت امام برسند و معارف و احكام دين را ياد بگيرند و عذاب و عقابى كه بر گناه مترتب مىشود از امامشان بشنوند ، سپس بشهر خود مراجعت كرده و آنچه آموخته‌اند بهمشهريان خود باز گويند و ايشان را از عواقب وخيم معاصى بيم دهند ، شايد آنها بپذيرند .
بنا بر اين تحصيل علم بر همه واجبست ، براى يك دسته با رفتن بخدمت امام و شنيدن از آن حضرت و براى ديگران با شنيدن از آن دسته هنگامى كه برميگردند ، پس اصل تحصيل علم بر همه واجبست بوجوب عينى و مسافرت براى تحصيل علم بر چند نفرى بوجوب كفائى واجبست .
و البته از اين آيه استفاده مىشود كه پرسيدن مردم از امام لازمست ، چنان كه از آيه * ( فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ ) * استفاده مىشود ، پس مقصود محمد بن ابى نصر اينست كه : طبق اين دو آيه بر مردم لازمست كه از شما بپرسند و شما ميفرمائيد كه جواب دادن بر ما لازم نيست ، اين چگونه درست مىآيد ؟ ! ! حضرت در پاسخ بآيه شريفه ( 50 سوره 28 ) استشهاد ميفرمايد يعنى همچنان كه پيغمبر ( ص ) بمردم پاسخ ميداد ولى هوا پرستان نميپذيرفتند و خداى تعالى آن آيه را نازل فرمود . تا اشاره داشته باشد باينكه پاسخ دادن بهوا - پرستان لازم نيست ، ما امامان هم كه جانشين پيغمبر هستيم ، همان روش را داريم ، پس يكى از جهات پاسخ ندادن ما اينست كه سئوالكننده قصد فهميدن ندارد ، بلكه هوا پرست و متمرد است .
كسانى را كه خداى تعالى در قرآنش عالم ناميده ائمه ( ع ) ميباشند 1 - امام باقر عليه السلام راجع بقول خداى عز و جل ( 9 - سوره 39 ) « آيا كسانى كه دانند با

307