و تقيه و ضد آن بىپروائى ؛ و انصاف و ضد آن جانبدارى باطل ؛ و خودآرائى براى شوهر و ضد آن زنادادن ؛ و پاكيزگى و ضد آن پليدى ؛ و حيا و آزرم و ضد آن بىحيائى ؛ و ميانه روى و ضد آن تجاوز از حد ؛ و آسودگى و ضد آن خود را برنج انداختن ؛ و آسانگيرى و ضد آن سختگيرى ؛ و بركت داشتن و ضد آن بىبركتى ؛ و تندرستى و ضد آن گرفتارى ؛ و اعتدال و ضد آن افزونطلبى ؛ و موافقت با حق و ضد آن پيروى از هوس ؛ و سنگينى و متانت و ضد آن سبكى و جلفى ؛ و سعادت و ضد آن شقاوت ؛ و توبه و ضد آن اصرار بر گناه ؛ و طلب آمرزش و ضد آن بيهوده طمع بستن ؛ و دقت و مراقبت و ضد آن سهل انگارى ؛ دعا كردن و ضد آن سرباز زدن ؛ و خرمى و شادابى و ضد آن سستى و كسالت ؛ و خوشدلى و ضد آن اندوهگينى ؛ مأنوس شدن و ضد آن كناره گرفتن ؛ و سخاوت و ضد آن بخيل بودن .
پس تمام اين صفات ( هفتاد و پنجگانه ) كه لشكريان عقلند جز در پيغمبر و جانشين او و مؤمنى كه خدا دلش را بايمان آزموده جمع نشود اما دوستان ديگر ما برخى از اينها را دارند تا متدرجا همه را دريابند و از لشكريان جهل پاك شوند آنگاه با پيغمبران و اوصياءشان در مقام اعلى همراه شوند و اين سعادت جز با شناختن عقل و لشكريانش و دورى از جهل و لشكريانش بدست نيايد خدا ما و شما را بفرمانبرى و طلب ثوابش موفق دارد . [ در متن جنود عقل و جهل را 75 ذكر كرده و در توضيح 78 و ظاهرا بعضى بعبارت ديگر تكرار شده ] .
شرح - مقصود از جهل يا شيطان است و يا همان قوه اى كه انسان را بكار زشت و گناه دعوت ميكند و وسوسه مينمايد و اين در فرشتگان نيست از اين جهت هيچ يك از هفتاد و پنج لشكر جهل كه در اين حديث شريف نام برده شده در ايشان نيست و انسان آنگاه از فرشته برتر شود كه با وجود آنكه استعداد پذيرش

26