( تشيع ) داخل شود از رفتن پرنده بآشيانه اش شتابنده تر شود .
4 - فضيل بن يسار گويد : بامام صادق ( ع ) عرض كردم مردم را بامر تشيع دعوت كنيم ؟ فرمود : نه ، اى فضيل ! چون خدا خير بنده اى را خواهد بفرشته اى فرمان دهد كه گردنش بگيرد و او را خواه يا ناخواه در امر تشيع در آورد .
شرح - در روايات اين باب دو مطلب محتاج بتذكر است : اول - اينكه در روايت اول و دوم بود « بنده اى را كه خدا گمراهيش را خواسته ، و چون براى بنده اى بد خواهد » مقصود اراده و خواست اختيارى خداست نه اراده و خواست حتمى او چنانچه در حديث 408 توضيح داده شد . دوم - منظور اصلى در اين روايات اينست كه اهل تسنن و عامه را بمذهب تشيع دعوت نكنيد ، آنها را رها كنيد و بخودشان واگذارند . در صورتى كه آيات و اخبار بسيارى راجع بوجوب امر بمعروف و نهى از منكر و ثواب هدايت و تعليم مردم و دفع شبهات مخالفين وارد شده است ، پس چگونه - اين اخبار نهى از دعوت و تبليغ ميكند ولى با اندكى دقت و تأمل پيداست كه سياق اين روايات در باره اصرار و پافشارى در تبليغ است بطورى كه انسان بخواهد مردم حقيقة شيعة شوند و بحق گرايند ، در صورتى كه پيغمبر هم چنين وظيفه اى نداشت ، آيات بسيارى كه بعضى از آنها در اين روايت ذكر شد در قرآن مجيد است باين مضامين كه : اى پيغمبر محترم هر چند تو دلت ميسوزد و نميتوانى مردم را گمراه به بينى و در هدايت ايشان جانبازى ميكنى ولى بدان كه همه اين مردم مسلمان نخواهند شد ، ايشان را رها كن كه بر تو جز ابلاغ چيزى نيست ، خدا مردم را بهتر ميشناسد آنكه را شايسته مسلمانى داند ، او را بسراغ تو ميفرستد . با چند جمله كوتاه تو دلش را روشن ميكند و آنكه چنين شايستگى ندارد ، اگر چه از خويشان نزديكت باشد ، هر چه بگوئى و اندرز دهى ، در دل سختش تأثير نكند . پيداست وقتى كه وظيفه رهبر دين اين باشد وظيفه پيروانش بمراتب سهلتر و سبكتر است مخصوصا با شدت تقيه در زمان ائمة ( ع ) كه خود آنها را خانه نشين كرده بود ، بمردم كارى نداشتند جز آنكه هر كس مسأله اى از توحيد و معارف و فروع پرسد جوابش گويند و با روش مسالمت آميز خود مذهب تشيع را باقى دارند . پس اصحاب و پيروان ايشان نبايد كاسه داغتر از آش و دايه دلسوزتر از مادر شوند .
پايان كتاب عقل و علم و توحيد ، از كتاب كافى ، و كتاب « حجت » كه جزء دوم كتاب كافى و تأليف شيخ ابو جعفر محمد بن يعقوب كلينى ( ره ) است در دنبال آن بيايد .

235