گمانبرى بيشتر آنها ميشنوند يا تعقل ميكنند ؟ ! ايشان جز بمانند چارپايان نيستند بلكه روش ايشان گمراهانه تر است . ( 1 ) و فرموده ( 15 سوره 49 ) با شما دسته جمعى كارزار نكنند مگر از درون دهكده اى مستحكم يا از پشت ديوارها ، دليرى ايشان ميان خودشان با شدت است ، گمانبرى باهمند اما دلهاشان پراكنده است ، چنين است زيرا آنها گروهى هستند كه تعقل نميكنند . و فرموده ( 44 سوره 2 ) خود را از ياد ميبريد در صورتى كه كتاب آسمانى ميخوانيد مگر تعقل نميكنيد اى هشام - خدا اكثريت را نكوهش نموده و فرموده ( 117 سوره 6 ) اگر بخواهى از اكثريت مردم زمين پيروى كنى ترا از راه خدا بدر برند . و فرموده ( 25 سوره 31 ) و اگر از آنها بپرسى كه آسمانها و زمين را آفريده مسلما ميگويند :
خدا ، بگو ستايش مخصوص خداست اما اكثريت آنها نميدانند . و فرموده ( 63 سوره 29 ) و اگر از آنها بپرسى كه از آسمان باران فرستد و زمين موات را بدان زنده كند قطعا ميگويند : خدا ، بگو : حمد خدا را اما اكثريت آنها تعقل نميكنند . اى هشام - سپس اقليت را ستوده و فرموده ( 13 سوره 34 ) و كمى از بندگانم شكرگزارند و فرموده ( 24 سوره 38 ) ( بسيارى از شريكان بيكدگر ستم كنند مگر كسانى كه ايمان دارند و كار شايسته كنند ) و آنها كمند و فرموده ( 29 سوره 4 ) تنها يك مرد با ايمان از خاندان فرعون كه ايمانش را پنهان ميداشت گفت : ميخواهيد مردى را بكشيد كه ميگويد : پروردگارم خداست ؟ ! و فرموده ( 43 سوره 11 ) جز اندكى بنوح ايمان نياوردند و فرموده : ( 38 سوره 6 ) ليكن بيشترشان نميدانند و فرموده ( 103 سوره 5 ) و بيشترشان تعقل نميكنند . و فرموده ( ؟ ) و بيشترشان ادراك نميكنند اى هشام - سپس خداوند از صاحبان عقل به نيكوترين وجه ياد نموده و ايشان را ببهترين زيور آراسته و فرموده ( 282 سوره 2 ) خدا بهر كه خواهد حكمت دهد و هر كه حكمت گيرد خير بسيار گرفته است

17