كه خداوند ايشان را راهنمائى فرموده و به حقيقت رسانده است و هم آنانند خداوندان عقل و خرد .
اى " هشام " خداوند بزرگ و عزيز عذر بندگان را بوسيله خرد قطع و حجت خويش را بر آنان به موهبت عقل تمام فرموده . آنچه را كه دانشش براى بندگان لازم است بيان كرده ، و آنان را به ربوبيت خويش بوسيله ادله راهنمائى نموده است سپس در آيه 158 الى 159 سوره دوم فرموده " والهكم إله واحد لا إله الا هو الرحمن الرحيم ان في خلق السموات والارض واختلاف الليل والنهار والفلك التى تجرى في البحر بما ينفع الناس و ما انزل الله من السماء من مآء فاحيى به الارض بعد موتها وبث فيها من كل دابة وتصريف الرياح والسحاب المسخر بين السماء والارض لايات لقوم يعقلون " .
ترجمه : خداى شما خداى يكتا است نيست خدائى جز او كه بخشاينده و مهربان است همانا در آفرينش آسمانها و زمين و رفت و آمد شب و روز ( يا كم و زياد شدن آنها ) و كشتيهائى كه به دريا براى انتفاع خلق در جريان است و بارانى كه خدا از بالا فرو فرستاد تا به آن زمين را بعد از مردن ( و نابود شدن گياه آن ) زنده كرد و سبز و خرم گردانيد و انواح حيوانات در زمين پراكنده ساخت و تغيير جهت بادها و در آفرينش ابر كه ميان زمين و آسمان مسخر است ، در همه اين امور براى خردمندان نشانهائى بر دانش و توانائى آفريننده است .
اى " هشام " به حقيقت كه خداوند بزرگ و عزيز امور نامبرده و غيره را از اين جهت كه نيازمند به مدبر مىباشند دليل معرفت خود قرار داده است در آيه 12 سوره 16 فرمود " وسخر لكم الليل والنهار والشمس والمقر والنجوم مسخرات بامره ان في ذلك لايات لقوم يعقلون " و در آيه 1 الى 2 سوره 43 زخرف فرمود " حم والكتاب المبين انا جعلناه قرانا عربيا لعلكم تعلقون " و در آيه 23 سوره 30 فرموده " ومن آياته يريكم البرق خوفا وطمعا وينزل من السمآء ماء فيحيى به الارض بعد موتها ان في ذلك لايات لقوم يعقلون " . ترجمه : شب و روز و خورشيد و ماه را براى زندگانى شما در گردون مسخر ساخت و ستارگان آسمان را به فرمان خويش مسخر كرد . در اين كار نشانهاى قدرت خدا

238