خمود يعنى بيهوشى يا مرگ عارض خواهد شد .
" هشام " - آيا در قرآن خوانده اى ( فيها ما تشتهيه الانفس ) ؟ آنچه هر - انسانى مايل باشد در بهشت حاصل است .
" نظام " - بلى .
" هشام " - اگر كسى بقاى ابدى را طلبد و از خداى درخواست كند بايد اين مطلوب برايش حاصل باشد .
" نظام " - خداى تعالى اين مطلوب را در خاطر ايشان راه نخواهد داد ، يعنى اساسا بذهنشان اين معنى خطور نمىكند تا تقاضا كنند .
" هشام " - اگر بر بهشتيان بيهوشى يا مرگ روا باشد محالى لازم آيد ، چه ممكن است شخصى نظره به ميوه درختى كرده براى چيدن آن دست بسوى درخت دراز كند و درخت سر بسوى او فرو آورد ، پس دست خود را بشاخه استوار نمايد ، در اين بين توجه به ميوه درخت ديگر نموده به نظرش بهتر جلوه كند ، دست ديگر را بسوى درخت ديگر دراز كرده به شاخه آن استوار كند ، در حال تعلق هر دو دست به آن دو درخت او را بيهوشى يا مرگ دريابد ، و درختان سر بلند كنند ، و آن شخص به همان حالت مانند كسى كه به دارش آويخته باشند به آن درختان آويخته بماند ، و حال آنكه در بهشت كسى را بدار نخواهند زد .
" نظام " - وقوع چنين حالت در بهشت محال است .
" هشام " - اى نادان آيا مىشود خمود ( بيهوشى يا مرگ ) كه مستلزم چنين محالى است محال نباشد ولى خلود بهشتيان كه مستلزم محالى نيست محال باشد ؟ !
( 7 ) آخرين مناظره هشام بن الحكم ناگفته نماند كه مناظرات هشام با مخالفين راجع به امامت بسيار است و چون بعضى از آنها بسيار تند است و ذكر آنها را از نظر سياست اتحاد اسلامى مصلحت نمىدانيم از نگارش آنها خوددارى كرده به آخرين مناظره هشام مىپردازيم :

110