كردن قرآن را غير مستقيم مديريت مى كردند . عبدالله بن زبير ، اين را به وضوح بيان كرده و در روايت زير ، على ( عليه السلام ) - يا به احتمال ضعيف ، حذيفه - را مذمت مىكند كه به عمر اصرار ورزيد تا نسخه‌ى قرآن را يكى كند . پافشاريهايى در زمان عثمان به بار نشست .
« ابن زبير مىگويد : . . . در زمان اميرالمؤمنين عمر ، مردى دروغگو و حريص برخاست و گفت : اى اميرالمؤمنين ! مردم در قرائات اختلاف پيدا كرده اند . پس عمر خواست كه مصاحف را جمع كند و آن را بر اساس يك قرائت قرار دهد ، اما زخمى برداشت كه باعث مرگش شد ، سپس در زمان خلافت عثمان ، همان مرد به پا خاست و اين مطلب را به عثمان يادآورى كرد ، در نتيجه عثمان آن را جمع كرد . » ( تاريخ مدينه 3 / 990 ) در تاريخ مدينه ( 3 / 991 ) به نقل از اَنس بن مالك بيان شده است : « حذيفه بن يمان ، در جنگ ارمنستان همراه اهل شام و در جنگ آذربايجان به همراه اهل عراق بود . او درحالى كه از اختلاف اين دو گروه درباره قرآن ناخشنود بود ، به نزد عثمان آمد و گفت : اى خليفه‌ى مسلمين ! اين امّت را درياب پيش از آنكه به همان اختلافى گرفتار شوند كه يهود و نصارى گرفتار آن شدند ؛ پس عثمان دستور داد تا مصاحف را براى نسخه بردارى نزد ما بفرستيد ما آنها را پس خواهيم داد ، بنابراين حفصه قرآنش را به عثمان داد [1] سپس عثمان به زيد بن ثابت ، عبدالله بن زبير ، سعيد بن عاص و عبدالرحمن بن حارث بن

[1] . در واقع ، حفصه آن را به عثمان نداده بود . ( رجوع شود به صفحه‌ى 104 همين كتاب )

126