نام کتاب : مقالات وگفتارها ( فارسي ) نویسنده : مسجد انگجي تبريز جلد : 1 صفحه : 282
الموجودات عن بسم الله الرحمن الرحيم " . ظهور از آن حضرت وجود است كه به تعبير فارابى در مدينه فاضله مساوق حق است . نحويان ضمير را به ظاهر و بارز و مستتر تقسيم كرده اند ، ظاهر آشكار است و بارز نيم آشكار و مستتر پوشيده . بدين مثابت ظاهر وجود است كه هو الاول والاخر والظاهر والباطن ، و بارز ممكن است كه برزو الله جميعا و برزوا الله الواحد القهار و مستتر در عرف عارف اعيان ثابته است و در اصطلاح حكيم ماهيات . 5 ) كلمه حروف جاره در حكم ظروف اند ، يعنى چنان كه ظروف متعلق اند و متعلق مىخواهند حروف جاره نيز در اين حكم با ظروف شريكند ، لذا نحوى ظرف را بر جار و مجرور نيز اطلاق مىكند و مىگويد اين جار و مجرور ظرفى است لغو يا ظرفى است مستقر . ظرف لغو در اصطلاح نحو مقابل ظرف مستقر است ، و اصطلاح هر قوم را بايد حفظ كرد . ظرف مستقر ظرفى است كه ضمير در آن خفته و نهفته است و بجاى ضمير نشسته است ، و ظرف لغو ظرفى است كه خالي از ضمير است و بجاى ضمير ننشسته است . اگر متعلق ظرف مطلقا چه جار و مجرور و چه غير آن از ظروف ديگر افعال عموم مقدر باشد آن ظرف مستقر است و اگر نه ظرف لغو . افعال عموم در اين نظم فارسى آمده است : افعال عموم نزد ارباب عقول * كون است و وجود است و ثبوت است و حصول تفضيل ضابطه مذكور اين است كه در سه صورت ظرف لغو است و در يك صورت ظرف مستقر بدين بيان . 1 - اگر متعلق ظرف افعال عموم ومقدر باشد ظرف مستقر است ، مثل زيد في الدار ، چنان كه گوئى زيد عندك
282
نام کتاب : مقالات وگفتارها ( فارسي ) نویسنده : مسجد انگجي تبريز جلد : 1 صفحه : 282