" وقتى سفيانى خروج كند ، حضرت مهدى ( عليه السلام ) نهان گردد و سپس دوباره ظاهر شود " [1] اين روايت ، تفسيرى ندارد جز آنكه امام ( عليه السلام ) بعد از خروج سفيانى ، در رجب ظاهر ، و آنگاه تا لحظه ظهور خويش در محرم نهان گردد ، و روايت مشخص نمىكند كه آيا اين ظهور پيش از نداى آسمانى ، در ماه رمضان است و يا بعد از آن ؟
از امام صادق ( عليه السلام ) روايت شده كه فرمود :
" قائم قيام نكند مگر پس از آنكه دوازده نفر ، اتفاق بر يك سخن كنند و گويند او را ديده‌اند اما آنها را تكذيب كنند " [2] به نظر مىرسد كه آنان مردانى راستگو باشند ، چون امام ( عليه السلام ) اتفاق نظر آنها را از ديدار حضرت مهدى ( عليه السلام ) بيان مىكند و از تكذيب مردم نسبت به آنها تعجب مىكند و ظاهراً ملاقات آنها با حضرت ، در همان دوره اى صورت مىگيرد كه امام ( عليه السلام ) ظهورى نامحسوس و نه چندان آشكار دارد تا تدريجاً مسأله ظهور ، علنى گردد و سرانجام نام و يادش بالا گرفته و ظهور موعود عملى شود .
بنابراين ، حضرت در اين دوره حساس نقش تقريباً كامل رهبرى خود را ايفا نموده و با رهنمودهاى خويش حكومت هاى زمينه ساز يمنى و ايرانى را رهبرى مىنمايد و در تمام سرزمين هاى اسلامى ، با ياران خود كه اولياء خدايند ، ارتباط برقرار مىكند .
و اينك براى آنكه بتوان اقدامات امام ( عليه السلام ) در دوره ظهور كوتاه را به تصوير كشيد ، نگاهى گذرا بر اعمال حضرت در دوره غيبت ، مىاندازيم . پاره اى از روايات آورده‌اند كه امام ( عليه السلام ) در اين دوره در مدينه منوره مسكن مىگزيند و با سى نفر در

[1] بحار : 52 / 213 .
[2] بحار : 52 / 244 .

249