ظرفيت شنونده را در نظر مىگرفت و به اين سخن مشهور نظر داشت كه با مردم به اندازهء عقلهايشان سخن بگوييد . از اين گذشته سخنان امام در سطح بالا و پر مغز است و هر كس مطابق با درك و فهم خود از آن استفاده مىكند و لذا مىبينيد كه در اين عصر كه عقلها كامل شده ، سخن امام را بهتر از پيشينيان مىفهمند ؛ و به خدا سوگند اين سخنان از طرق الهام و علم آسمانى است كه از جد خود پيامبر اسلام صلَّى الله عليه و آله و سلَّم و او از جبرئيل و او از خدا ياد گرفته است .
و چه زيباست سخن شاعر كه مىگويد :
< شعر > و تابع اناسا قولهم و حديثهم روى جدّنا عن جبرئيل عن البارى < / شعر > از كسانى پيروى كن كه سخن و حديث آنان چنين است : جد ما از جبرئيل از خدا روايت مىكند .
امام صادق عليه السّلام و درمان روحى همان گونه كه بدن مريض مىشود و سلامت خود را از دست مىدهد و احتياج به معالجه پيدا مىكند تا صحت خود را بازيابد ، روح و نفس نيز دچار انحراف مىشود و به سوى رذائل و صفات ناپسند ميل مىكند و در اين هنگام محتاج معالجه مىشود تا به طبيعت اصلى خود برگردد و با اخلاق نيك و صفات حميده متصف شود .
به عبارت روشنتر وقتى صفات ناپسند بر ارواح و نفوس غلبه پيدا

152