چرا امام پيشنهاد خلافت را نپذيرفت امام ( عليه السلام ) با اين كه به خوبى از موقعيت و نقش رهبر آگاه بوده ، و مىدانست كه يك رهبر چه تأثير عميق و همه جانبه اى در طريق اصلاح يا افساد جامعه دارد ، و چگونه همه نيروها و انديشه هاى افراد و جامعه با يك رهبرى شايسته براى اصلاحات بسيج مىشوند ، و با وجود رهبرى فاسد و خودكامه همه چيز ، حتى كارهائى كه ظاهرا كار شايسته معرفى شده اند ، در راه بيشتر غافل نگاهداشتن ، مىتوانند مؤثر بوده و رجحان عادى خود را هم از دست مىدهند ، با همه اينها امام ، امام بر حق ، اين پيشنهاد را نپذيرفت .
بايد ديد آيا امام مىتوانست پيشنهاد امامت و زمامدارى را بپذيرد ، و آنگاه اوضاع جارى ، كه در طول نيم قرن با خلافكاريهاى بنى عباس پيش آمده است را به حال خود بگذارد .
اگر امام بخواهد اقداماتى اساسى در زمينه اصلاحات اجتماعى بنمايد و طبق وظيفه امامت خود ريشه هاى فساد را كه خوب مىشناخت از بيخ و بن براندازد ، بايد ديد با چه مسائلى روبرو مىبود .
او كه اهل سكوت در برابر مظالم نبود تا به همين اندازه كه بعنوان رياست دست يابد قانع باشد ، و براى اين كه مبادا ناراضى درست شود همه بى بند و باريها را به حال خود بگذارد .
البته شرائط انجام دگرگونيهاى بنيادى و تغييرات اساسى ، تا آنجا كه مربوط به كاردانى امام بود محققا وجود داشت ، اما طرف ديگر قضيه ، يعنى پذيرش محيط و امكانات زمانى و مكانى ، آيا مقتضى پذيرش اين پيشنهاد بود ، محققا جواب منفى است .

24