2 - موقعيت برتر امين :
امين داراى افراد نيرومند و ياران بسيار قابل اعتمادى بود ، كه در راه تحكيم حكومتش فعاليت مىكردند ، و آنان عبارت بودند از دائىهايش ، فضل بن يحيى برمكى ، بيشتر برمكيان اگر نگوئيم همه آنها ، مادرش زبيده ، و بلكه عربها .
با توجه به اين نكته كه همينان بودند كه هارون را تحت تأثير قرار داده و نقش اصلى در صحنه سياست دولت او داشتند ، و در نتيجه همين اطاعت از آنان بود كه مجبور شد مقام ولايتعهدى را به امين ، كه يك ماه از مأمون كوچكتر بود بسپارد ، و فرزند بزرگتر را رها كرده و فقط او را وليعهد دوم اعلام دارد .
گر چه هارون مقام دومى ولايتعهدى را براى مأمون اعلام كرد ولى او همچون برادرش اصالتى براى خود احساس نمىكرد ، و نه تنها به آينده خود مطمئن نبود ، بر عكس اين نكته را مسلم مىپنداشت كه عباسيان به خلافت و حكومت او تن در نخواهند داد ، از اينرو خود را فاقد هرگونه پايگاهى كه بدان تكيه كند مىديد .
از اينرو مأمون آستين همت بالا زد و براى آينده اش به برنامه ريزى پرداخت ، از اشتباهات امين پند آموخت ، مثلا فضل با مشاهده امين كه خود را به لهو و لعب سرگرم ساخته بود به مأمون گفت : تو پارسائى و ديندارى و رفتار نيكو از خود بروز بده ، مأمون نيز همينگونه مىكرد .
در هر حال او در علوم و فنون مختلف تبحر يافت و بر اطرافيان خويش وحتى بر تمام عباسيان برترى يافت ، و برخى مىگفتند : در ميان عباسيان كسى دانشمندتر از مأمون نبود .

15