< فهرس الموضوعات > آثار و ثمرات هجرت < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > ايجاد وحدت سياسى اجتماعى < / فهرس الموضوعات > حوادث بزرگ گذشته نجات يافتند ، آنها تحت الشعاع اين عمل بزرگ و الهى واقع گرديدند . از آن رواست كه گفتيم هجرت در تاريخ اسلام نه يك واقعه است بلكه يك اصل بزرگ اجتماعى است . جنبهء اثباتى دارد نه نفيى سنگر گرفتن است نه عزلت و فرار از مسئوليت .
آثار و ثمرات هجرت هجرت پيامبر اسلام و تمركز مسلمانان در مدينه ، فصل جديدى را در زندگى آن حضرت بازگشود . او قبل از ورود به مدينه فقط در صدد جلب قلوب مردم وتبليغ آيين اسلام بود ولى از آن روز به بعد به سان يك سياستمدار پخته و كارآزموده ، هواداران خود را تشكل داد و نگذاشت دشمنان داخلى و خارجى در آنان نفوذ كنند ، او در اين راه با سه مشكل بزرگ روبرو بود .
1 . اختلافى كه ميان هواداران او جريان داشت و يادگار دوران جاهلى از سابق بود .
2 . وجود يهود " يثرب " كه به اسلام گرايش نداشتند و از ثروت و امكانات مساعدى بهره‌مند بودند .
3 . خطر قريش و عموم بت پرستان شبه جزيرهء عربستان كه دائما پيامبر اسلام و پيروان او را تهديد مى كردند . پيامبر اسلام به عنوان يك پيشواى شايسته و سياستمدار برجسته ، براى حل هر يك از اين سه مشكل اساسى راه حلهاى مناسب به مورد اجرا مى گذاشت كه ذيلا هر كدام جداگانه مورد بررسى قرار مى گيرد .
ايجاد وحدت سياسى اجتماعى مهاجرين و انصار از آنجا كه پرورش يافتهء دو محيط مختلف جنوبى و شمالى بودند ، در طرز تفكر و معاشرت فاصلهء زيادى باهم داشتند . از سوى ديگر اوسيان و خزرجيان كه جمعيت انصار را تشكيل مى دادند ، صد و بيست سال با هم نبرد كرده و دشمنان خونى همديگر بودند و با اين خطرات و اختلافات ادامهء حيات دينى و سياسى جز با يك تحول درونى به هيچ وجه امكان نداشت .

102