مقام ذكر شود تا شايد اطلاع بر آن موجب تنبه غافلان گردد تا از مفاسد شديده آن اجتناب نمايند .
پس مىگوييم : أدله داله بر مفسده شديده حكم به غير ما أنزل اللَّه از كتاب و سنت بسيار است . أما كتاب - يعنى قرآن - پس مىگوييم : آيات قرآنيه كه دلالت مىكند بر مذمت حكم به غير ما أنزل اللَّه بسيار است ، لكن در اين مقام اقتصار مىكنيم بر سه آيه متقاربه در سوره مباركه مائده .
در أولى فرموده * ( « وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِما أَنْزَلَ الله فَأُولئِكَ هُمُ الْكافِرُونَ » ) * [1] و در ثاني فرموده * ( « وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِما أَنْزَلَ الله فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ » ) * [2] و در ثالث فرموده * ( « وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِما أَنْزَلَ الله فَأُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ » ) * [3] .
ممكن است كه گفته شود نكته در اختلاف تعبير در اول به كفر ، و در ثانى به ظلم ، و در ثالث به فسق ، به جهت تنبيه بر اختلاف مراتب قبح بوده باشد در شدت و ضعف در موارد حكم .
مثلا حكم بر خلاف ما أنزل اللَّه در جايى كه موجب سفك دماء و غصب فروج بوده باشد ، اين أشد قبحا است در صورتى كه حكم به غير ما أنزل اللَّه موجب غصب در مال فقط بوده باشد .
و همچنين حكم به غير ما انزل اللَّه در صورتى كه حرمان ايتام بوده باشد از أموالى كه خلاق عالم جل شأنه آنها را مالك گردانيده ، اين أشد قبحا است از صورتى كه حكم به غير ما أنزل اللَّه موجب حرمان كبار بوده باشد از أموال آنها با ندرت حاجت آنها نسبت به ايتام .

[1] سوره مائده : 44 .
[2] سوره مائده : 45 .
[3] سوره مائده : 47 .

49