افتاده باشد يا مخالف واقع .
چنانچه ناطق بر اين است حديث معتبرى كه ثقة الاسلام در فروع كافى [1] و رئيس المحدثين در فقيه [2] و خصال [3] ، و شيخ الطائفة در تهذيب روايت نموده‌اند از جناب حضرت امام جعفر صادق عليه السّلام كه فرموده‌اند : قضاة بر چهار قسم مىباشند ، سه قسم از آنها در جهنم خواهند بود و يك قسم در بهشت .
بعد از آن بيان فرموده‌اند سه قسم را كه معذب در جهنم خواهند بود ، أول آن است كه حكم مىكند به جور و باطل . دوم : آن است كه حكم به جور و باطل مىكند ، لكن نمىداند كه حكم او بر جور و باطل است . سوم : آن است كه حكم بر حق مىكند ، لكن نمىداند كه حكم او بر حق است ، لكن در واقع اتفاق افتاد كه مطابق با حق بود ، كل اين سه قسم را فرموده‌اند كه در جهنم خواهند بود .
و أما قسم چهارم كه ناجى و در بهشت خواهند بود ، آن قاضى است كه حكم بر حق مىكند و مىداند كه حكم او بر حق است و مأخذ آن چه چيز است [4] .
و همين حديث را شيخ مفيد قدس اللَّه روحه السعيد در مقنعه ذكر فرموده اند ، لكن اسناد داده‌اند به جناب حضرت أمير المؤمنين عليه السّلام ، و عبارت آن مرحوم در كتاب مذكور اين است :
روي عن أمير المؤمنين عليه السّلام أنه قال : القضاة أربعة ، ثلاثة منهم في النار و واحدة في الجنة ، فسئل عن صفاتهم لتقع المعرفة بهم و التميز بينهم ، فقال :

[1] فروع كافى ج 7 / 407 .
[2] من لا يحضره الفقيه ج 3 / 4 ، شماره حديث : 3221 .
[3] خصال شيخ صدوق ص 247 ، ح 108 .
[4] تهذيب الاحكام ج 6 / 218 ، ح 5 .

47