سجود بر ثوب نجس ، در اين صورت ظاهر اينست كه سجود بر نجس ما يصح السجود عليه متعين بوده باشد ، و سجود بر نجس ما لا يصح السجود عليه جايز نبوده باشد ، نظر به اينكه مانعيت در اينجا از دو راه است ، يكى به اعتبار ذات آن چيز ، و ديگرى به اعتبار وصف كه عبارت از نجاست بوده باشد ، و مانعيت در أول منحصر است به اعتبار وصف .
چهارم : آن است كه امر مردد بوده باشد ما بين سجود بر نجس ما لا يصح السجود عليه مثل ثوب نجس و سجود بر عين نجاست ، در اين صورت اگر چه مانعيت در هر دو طرف به اعتبار ذات و وصف است ، لكن ظاهر اين است كه سجود بر نجس ما لا يصح السجود عليه متعين بوده باشد ، و سجود بر عين نجاست جايز نبوده باشد ، و از اينجا مشخص مىشود در صورتى كه امر مردد باشد ما بين سجود بر متنجس ما يصح السجود عليه و سجود بر عين نجس ، البته سجود بر متنجس ما يصح السجود عليه متعين است .
مجملا در صورتى كه أمر مردد بوده باشد ما بين سجود بر متنجس و عين نجاست سجود بر متنجس متعين است ، خواه متنجس مما يصح السجود عليه بوده باشد يا مما لا يصح السجود عليه ، در هر دو صورت سجود بر عين نجاست جايز نيست و از جميع آنچه مذكور شد مشخص مىشود كه با وجود تمكن از سجود بر متنجس عدول از سجود به ايماء جايز نيست ، پس قول به عدول از سجود به ايماء در مثل اين صورت ضعيف خواهد بود ، بلى هر گاه فرض شود كه متمكن از سجود نبوده باشد مگر بر نجس العين ، در اين صورت ظاهر اينست كه ايماء بدل سجود متعين بوده باشد ، پس سجود بر نجس العين هرگز جايز نخواهد بود ، به خلاف متنجس كه سجود بر آن جايز هست در صورت عدم تمكن از سجود بر طاهر ، به تفصيلى كه دانسته شد .

425