معدنيات نمايد ، مثل آهن و فيروزج و امثال اينها ، و در صورت عدم تمكن از اينها نيز جايز است سجده نمايد بر چيزى كه نه أرض بوده باشد و نه نبات و نه متحصل از اينها ، مثل پشم و ثوب معمول از آن و برف و أمثال اينها ، و در صورتى كه متمكن از هيچ يك نبوده باشد آن وقت جايز است سجدهء بر ظهر كف نمايد ، پس جواز سجود بر پشت كف بعد از عجز از جميع خواهد بود .
مبحث هفتم واجب است محل سجده به نوعى بوده باشد كه جبهه بر آن قرار بگيرد ، پس سجده بر پشتهء ريگ و پنبه و وحل يعنى گل رقيق و امثال اينها كه جبهه بر آن مستقر نمىشود جايز نيست . و اما هر گاه مضطر بوده باشد در چنين محلى اتيان به نماز نمايد ، لازم است ترك سجده نمايد و اكتفا نمايد به اشاره بدل سجده ، ظاهر اين است كه اتيان به اين ايماء در حال ايستاده جايز بوده باشد ، پس لازم نيست كه بنشيند به جهت ايماء .
و از آنچه مذكور شد مشخص مىشود كه عدول از سجود به ايماء در صورتى است كه رقت گل به حدى بوده باشد كه جبهه قرار نگيرد ، و اما هر گاه به اين حد نبوده باشد ، مثل زمينى كه از بارش تر شده باشد لكن نه به اين حد ، در اين صورت نماز در آنجا جايز خواهد بود و سجده را به طريق معهود مىبايد به عمل آورد .
مبحث هشتم مخفى نماند اعتبار أرض يا نبات از أرض كه مأكول و ملبوس نبوده باشد در محل جبهه است نه محال ساير اعضاى ديگر .

420