ظاهر نماز صحيح است ، لكن اهتمام در امور دين مقتضى رعايت احتياط است به اعادهء نماز .
چهارم : مثل صورت سوم است لكن مىداند كه با رفع رأس نيز متمكن از تحصيل چيزى كه سجده بر آن صحيح بوده باشد نيست با عدم فعل منافى ، در اين صورت نماز باطل خواهد بود ، در همان حالت سجود قطع عمل نموده بعد از رفع رأس استيناف نماز نمايد .
مخفى نماند آنچه مذكور شد در جميع اين أقسام من أولها الى آخرها در سجده بر نجس نيز جارى است ، چنانچه اشاره به آن نموديم . پس هر گاه سجدهء بر نجس نمود پس اطلاع بر آن يا بعد از رفع رأس از سجود است يا قبل ، اگر أول است سجود صحيح خواهد بود ، خواه بعد از نماز بوده باشد يا در اثناى نماز ، متمكن بوده باشد از اعاده نماز در وقت يا نه ، در جميع صور ظاهر اين است كه نماز صحيح بوده باشد ، و قول به لزوم اعاده با بقاى وقت ضعيف است ، لكن رعايت اين خالى از احتياط نيست .
و اگر ثانى است يعنى علم به حقيقت حال قبل از رفع رأس از سجود است در اين صورت يا قبل از اتيان به ذكر واجب است يا بعد از اتيان به آن ، اگر بعد از اتيان به ذكر واجب بوده باشد ، ظاهر اين است كه سجده صحيح بوده باشد اجتزاء به همان نمايد رفع رأس نموده نماز را تمام نمايد . و اگر قبل از اتيان به ذكر واجب بوده باشد اگر در آن حالت متمكن بوده باشد از رسانيدن جبهه به چيز پاكى كه سجده بر آن صحيح بوده باشد ، يا رسانيدن آن را به جبهه چنان نمود بعد از اتيان به ذكر اتمام نماز نمايد .
و اگر در آن حالت متمكن از اين نبوده باشد ، يا با رفع رأس متمكن از

415