و هندوانه مادامى كه متصل است به أصل ، خواه پاره كرده باشند يا نه ، سجده بر آن جايز نيست ، و اما بعد از پاره كردن و جدا كردن مأكول از آن از پوست در اين وقت ظاهر اين است كه سجده بر آن پوست جدا شده از أصل جايز بوده باشد .
قسم چهارم : عكس اين است به اين معنى كه مأكول نيست بداية لكن مأكول است نهاية ، و به عبارت اخرى كه حالت مأكول بودن مسبوق است به حالت غير مأكول بودن ، مثل خرما و زيتون و به و نحو آنها . و اين قسم ظاهر اين است كه سجده بر آن جايز نيست در جميع أحوال ، نظر به اين كه صادق است در حق همه در جميع أحوال كه مأكول است .
مخفى نماند از آنچه مذكور شد حكم گندم و جو و شلتوك [1] ظاهر شد كه سجود بر اينها جايز نيست ، خواه قبل از آرد كردن بوده باشد يا بعد ، بلكه سجده بر اينها جايز نيست اگر چه از پوست در نياورده باشند ، و اما پوست آنها پس ظاهر اين است كه سجده بر آنها جايز نيست در حال اتصال به أصل و جايز است بعد از انفصال از اصل ، و قول به جواز سجدهء بر حنطه و شعير قبل از آرد نمودن ضعيف است ، و آنچه مذكور شد در حكم مأكول بود .
و اما ملبوس بدان كه نباتى كه بالفعل ملبوس بوده باشد چنين چيزى وجود ندارد ، پس مراد از ملبوسى كه در أخبار استثناء شده آن است كه در آن قوه و استعداد ملبوس بودن متحقق بوده باشد .
مجملا توضيح مقال مقتضى اين است كه گفته شود : نباتات بعد از اشتراك كل بر اين كه در أقسام نباتات نباتى نمىباشد كه بالفعل ملبوس بوده منقسم

[1] شلتوك : برنجى كه هنوز آن را از پوست در نياورده باشند ، برنج نكوبيده كه داراى پوستهء نازك گندمى رنگ است .

408