مبحث ششم در بيان اعتبار تفاوت در مكان مصلى است در صورت تعدد به تقدم و تأخر و عدم اعتبار آن .
بدان كه تعدد مصلى يا با اتحاد صنف است ، مثل اين كه همه مرد بوده باشند يا همه زن بوده باشند ، در هر يك از اين دو صورت كه بوده باشد تشكيكى نيست در اين كه تقدم و تأخرى ضرور نيست ، مگر در صورتى كه بعضى امام بوده باشد و ديگرى مأموم ، و اين محل كلام در اين مقام نيست .
و اما در صورت اختلاف در صنف مثل اين كه بعضى مرد بوده باشد و ديگرى زن ، در اين صورت اختلاف است ما بين فقهاء در اين كه هر گاه مردى در مكانى مشغول نماز بوده باشد آيا جايز است در حق زن در محاذى آن مرد يا پيش روى او مشغول نماز شود يا نه ؟ و همچنين هر گاه زنى در مكانى مشغول نماز بوده باشد جايز است در حق مرد در برابر او يا پشت سر او مشغول نماز شود يا نه ؟
ظاهر اين است در هر دو صورت جايز بوده باشد لكن با كراهت شديده ، اما احتياط اين است كه اجتناب نمايند ، تفاوتى نيست ما بين آن كه زن محرم بوده باشد يا نه ، و ما بين آن كه زن چادر سر داشته باشد يا عبايى به خود بپيچد يا نه در جميع صور كراهت يا حرمت ثابت است لكن اين كراهت يا حرمت مختص است به آن كسى كه متأخر است در نماز در حق سابق ثابت نيست .
پس هر گاه مردى مشغول نماز بوده باشد ، زنى در آن حالت در برابر آن يا پيش روى او مشغول نماز شود ، كراهت يا حرمت مختص به زن خواهد بود در حق مرد ثابت نيست ، و همچنين هر گاه زن سابق در نماز بوده باشد و مرد بعد مشغول نماز شود در برابر آن زن يا در پشت سر آن ، در اين صورت كراهت مختص به مرد خواهد بود نه زن ، بلى هر گاه فرض شود هر دو در يك وقت شروع به نماز

386