كه مشخص نشود كه مراد مالك از أمر به خروج از آن مكان بعد از فراغ از نماز است يا در أثناء نماز ، باز ظاهر اين است كه در اين قسم نيز اتمام نماز نمايد بلكه قطع جايز نبوده باشد .
و أما هر گاه مشخص شود كه مراد مالك اين است نماز را قطع نموده بيرون رفته باشد ، در اين وقت حكم خالى از اشكال نيست ، لكن دور نيست باز قطع نماز جايز نبوده باشد ، بلكه نماز را تمام نمايد مستقرا بعد از فراغ بيرون رود ، لكن احتياط مقتضى اين است كه در اين وقت اقتصار نمايد به واجبات نماز و ترك امور مستحبه نموده نماز را تمام نمايد .
اينها همه در صورتى است كه كون در مكان مغصوب به اختيار خود اين شخص بوده باشد ، پس هر گاه چنين نبوده باشد بلكه مضطر بوده باشد در بودن در آن مكان مغصوب ، پس هر گاه مجبور در اتيان نماز در آن مكان بوده باشد به نحوى كه قدرت بر تخلف نداشته باشد ، در اين صورت نماز او صحيح خواهد بود .
و أما هر گاه مجبور در كون در آن مكان بوده باشد نه مجبور در نماز در آن مكان مثل كسى كه محبوس در آن مكان مغصوب بوده باشد ، در اين صورت شبهه‌اى در لزوم اتيان نماز در آن مكان نيست ، لكن كلامى كه هست در اين است كه نماز را با ركوع و سجود به عمل آورد يا با ايماء ، در اين صورت غالب اين است كه اذن شاهد حال هست به رضاى مالك در اتيان به نماز به طريق معهود ، و اگر فرض شود كه چنين نبوده باشد ظاهر اين است كه لازم باشد در اين صورت اقتصار نمايد در تصرف به آنچه كون در آن مكان منفك از آن نمىشود ، پس ركوع و سجود به طريق متعارف نمىتواند نمود ، بلكه به جهت ركوع و سجود ايماء نمايد .

385