و اما كف پس ظاهر اين است كه مراد از آن از زند بوده باشد تا سر انگشتان و مراد از زند محل اجتماع ساعد و كف است ، بنابر اين بايد چيزى از پايين تر نيز به پوشاند تا مشخص شود تحقق ستر آنچه لازم است كه مستور باشد ، بلكه أسلم اين است پشت دو كف پوشانيده شود .
و اما قدمان پس ظاهر اين است كه مراد از قدم از سر انگشتان پا است تا محل اجتماع استخوان ساق و قدم ، پس اين مقدار مكشوف بودن آن مضر به صحت نماز زن نيست ، لكن چنانچه در روى و كف مذكور شد قليلى پايينتر از مفصل را به پوشاند تا مطمئن شود كه مقدار لازم را پوشانيده خواهد بود بنابر اين پس مكشوف بودن پشت قدم مضر به صحت نماز زن نيست ، پس ستر عقب پا كه عبارت از پاشنهء پا بوده باشد لازم نيست .
و اما بطن قدم پس نظر به اين كه در حال قيام آن مستور است به سبب ملاصقه آن بر زمين ، و در حال سجده مستور است به جامه كه زن پوشيده است و همچنين در حال جلوس مستور است به جامهء در بعض أعضاء زن ، بنابر اين ثمر چندانى ندارد كه گفته شود كه كشف [1] آن مضر است يا نه .
اگر چه ممكن است كه گفته شود : چون كه متعارف و معهود آن است كه باطن قدم مستور بوده باشد چنانچه بيان شد ، پس احتياط مقتضى اين است كه به طريق متعارف و معهود معمول داشته شود .
و فرقى در آنچه مذكور شد نمىباشد ما بين وجود ناظر و عدم آن ، پس اگر فرض شود احدى در آنجا نبوده باشد ، لازم است رعايت آنچه مذكور شد كرده باشد ، اگر چه فرض شود در شب تار در موضعى بوده باشد كه قطع

[1] و هر گاه باطن قدم فرض كنيم گشوده شود مضر به صحت صلاة نخواهد بود - ا س د .

347