در نماز جايز نخواهد بود ، لكن ثبوت تذكيه به چند چيز است :
أول : به مشاهده صدور تذكيه از مذكى .
دوم : به صدور اخبار از عدلين بلكه از عدل واحد به تحقق تذكيه .
سوم : به وجود جلود در بازار مسلمانان ، اگر چه مشاهده تذكيه حيوان ننموده ، و همچنين عدلين يا عدل واحد اخبار به تذكيه ننموده باشد ، أعم از اين كه ذو اليد معلوم الاسلام بوده باشد يا مجهول الحال . و اما اگر معلوم الكفر بوده استعمال آن جايز نيست ، مگر در صورتى كه مشاهده تذكيه حيوان را از مسلم نموده باشد ، يا عدلين يا عدل واحد اخبار نمايند بر صدور تذكيه از مسلم .
و اما جلود مطروحه در بلاد مسلمانان ، پس اگر آثار تصرف در آن بوده باشد ، مثل اين كه قطعه‌اى از كفش بوده يا جلد كتاب يا قاب چاقو بوده باشد و مثل اينها ، ظاهر اين است استعمال آن در نماز و غير نماز جايز بوده باشد . و اما هر گاه آثار استعمال در آن نبوده باشد اگر چه مثل دباغى بوده باشد ، در اين صورت استعمال آن جايز نيست ، مگر در صورتى كه به يكى از وجوه مذكوره تذكيه آن ثابت شود ، يا مظنون التذكيه بوده باشد ، ظن از هر راه [1] كه حاصل شود ، ظاهر اين است كه كفايت بكند .
و اما جلود موجوده در بلاد مسلمين غير از بازار ، پس اگر آثار استعمال [2] در آن هست مثل پوستين مثلا در دست مسلمانى است در غير بازار ، در اين صورت نيز اشكالى در جواز مبايعه و جواز استعمال آن در نماز و غير نماز نيست . و اما اگر آثار استعمال مطلقا در آن نبوده باشد ، پس اگر مظنه به تذكيه همرسد استعمال آن

[1] در كفايت هر ظنى اشكال است - ا س د .
[2] وجود در دست مسلمان كافى است حاجت به حصول ظن در اين صورت نخواهد بود - ا س د .

323