و نحوهما ظاهر اين است كه موجب بطلان نماز بشود . و اما مثل شير اگر چه شير پسر بوده باشد ، پس حكم خالى از اشكال [1] نيست ، أحوط اجتناب است لكن با بقاى رطوبت . و اما در صورت جفاف پس حرجى نيست اگر چه شير دختر بوده باشد .
مخفى نبوده باشد آنچه مذكور شد در أجزاء حيوان غير مأكول اللحم است ، در صورتى كه صاحب خون جهنده بوده باشد . و اما هر گاه نفس سائله نداشته باشد ، پس هر گاه گوشت نداشته باشد مثل شپش و كيك و پشه و مگس ، اشكالى نيست در عدم لزوم اجتناب ، و همچنين است زنبور خصوصا مثل موم و عسل ، بنابراين شمع در جيب بوده نماز كند موجب بطلان نماز نخواهد بود ، و از اين باب است ابريشم ، پس اجتناب از آن لازم نيست .
و اما در مثل حيوانى كه نفس سائله نداشته باشد لكن صاحب گوشت باشد ، مثل بعض أقسام ماهى كه مأكول نيست ، دور نيست [2] كه اجتناب از أجزاء آن در حال نماز لازم بوده باشد . و از جمله حيوانى كه صاحب نفس سائله نيست صدف است .
اما حيوانيت صدف پس مستفاد مىشود از حديث صحيح . و اما اين كه صاحب نفس سائله نيست ، پس ظاهر است از مشاهده ، و لكن ظاهر اين است اجتناب آن در حال صلاة لازم نباشد ، سيما مرواريدى كه در جوف آن مىباشد ، بلكه ممكن است ادعاء استقرار سيره مسلمين بشود در عدم اجتناب از آن .
و اما چيزى كه مشتبه بوده باشد ، يعنى مردد بوده باشد باشد ما بين آن كه از حيوان مأكول اللحم است يا غير مأكول اللحم ، پس اگر جلد بوده يا غير جلد بوده باشد ،

[1] ظاهر جواز است اگر چه رطوبت باقى باشد ا س د .
[2] ظاهر عدم لزوم اجتناب است - ا س د .

318