است كه گفته شود در بيان ملازمت .
و اين مطلب اگر چه چنين است كه مذكور شد ، لكن جمع ما بين اين و ميان آنچه فرموده‌اند كه از جمله علامت قبله أهل عراق آن است كه مشرق را به جانب يسار و مغرب را به جانب يمين قرار دهند ممكن نيست ، بلكه در اين صورت ادعاى عكس اولى خواهد بود ، نظر به اين كه مشخص است كسى كه محاذى نقطهء مغرب مىايستد لازم اين آن است كه نقطه مشرق در خلف او واقع شود ، پس قطعا اين قسم از توجه ركن عراقى مراد فقهاء نخواهد بود ، بلكه لازم است تصوير اين نوعى شود كه جمع ما بين هر دو شده باشد ، هم توجه به ركن حجر و هم قرار دادن مشرق را به جانب يسار و مغرب را به جانب يمين .
و اگر ركن مغربى محاذى نقطهء مغرب بوده باشد ، لازم است ركن حجر محاذى با نقطهء مشرق بوده باشد . پس بنابراين در صورتى كه كسى مغرب را به جانب يمين قرار دهد حقيقتا و مشرق را در جانب يسار ، لازم است محاذى ركن شامى و ركن يمانى ، بلكه محاذى جزيى كه ما بين ركن شامى و مقام حضرت ابراهيم است و محاذى با مستجار يا قريب به مستجار بوده باشد ، لكن ظاهر به نحوى كه مشاهده شد ركن حجر محاذى با مشرق اعتدال نيست ، بلكه محاذى با مشرق اعتدال ما بين ركن حجر و باب بيت است كه تعبير از آن به حطيم مىشود ، پس ركن مغربى محاذى با مغرب اعتدال نخواهد بود ، بلكه محاذى با مغرب اعتدال نقطهء قبل از وصول به ركن مغربى خواهد بود .
پس با قرار دادن مغرب را به جانب يمين و مشرق را به جانب يسار حقيقتا محاذات متحقق است ما بين اين شخص و جزيى از خانه كه متوسط بوده باشد ما بين ركن شامى و مقام حضرت ابراهيم عليه السّلام ، لكن جزيى از خانه كه أقرب بوده باشد به ركن شامى از جزيى كه سابق مذكور شد ، بلكه گاه است محاذات به عين

308