مبحث سوم ( علم به جهت قبله با امكان لازم است ) و با عدم امكان علم چنانچه أغلب چنين است ، اعتماد به مظنه مىتوان نمود .
و طرق مظنه مختلف است ، مثل مشاهده محاريب مسلمين يا مقابر ايشان ، لكن در شهرها يا قراى كبيره يا متوسطه ، و اما قريه‌اى كه در آن چند نفر بوده باشند استفاده ظن از محراب مسجدى كه در قريه بوده باشد مشكل است .
و اما مذابح مسلمين پس اگر مذابح شيعيان بوده باشد مفيد مظنه هست و اعتماد مىتوان نمود . و اما اگر از أهل سنت بوده باشد مشكل است ، نظر به اين كه شرط نمىدانند استقبال قبله را در ذبح ، و ذبح به غير قبله را نيز تجويز مىنمايند .
مجملا مرجع در تشخيص سمت قبله قواعد هيئت است چنانچه مذكور شد ، و بناى محاريب و مقابر در بلاد مىباشد مستند به آن قواعد بوده باشد ، و همچنين ظاهر اين است كه كل آنچه فقهاء قدس اللَّه تعالى أرواحهم ذكر فرموده‌اند از علامات مختلفه نسبت به بلاد مختلفه همه مستند بوده باشد به قواعد هيئت ، چه علامات مذكوره در كلمات فقهاء مذكور در أخبار وارده از ائمه أطهار عليهم السّلام نيست ، به جهت آن كه نصوص وارده از أهل عصمت در بيان قبله چند حديث است ، مدلول جملهء از آن احاديث آن است كه امتدادى كه متوسط است ما بين مشرق و مغرب قبله است ، و علامات مذكوره در كتب فقهيه مطلقا راجع به اين نمىتواند شد ، بلكه عمل به اين اخبار بر وجه اطلاق ممكن نيست ، بلكه اجماع بر خلاف اين منعقد است .
پس اين اخبار لا محاله محمول است در صورت اشتباه در سمت قبله ، چنانچه سابق اشاره به آن نموديم . به اين معنى كسى به اعتقاد اين كه سمتى سمت قبله

304