باشد ، مثل ظهر و عصر يا مغرب و عشاء ، در اين صورت آيا لازم است أول چهار نماز ظهر را در چهار سمت اتيان نمايد ، و بعد از آن اتيان به چهار نماز عصر در چهار سمت نمايد ، يا اتيان به نماز عصر در هر جهتى مىبايد بعد از فراغ از نماز ظهر در آن جهت بوده باشد ، يا مخير است به هر نحوى كه خواهد اتيان نمايد ؟ ظاهر أول [1] است ، پس أول اتيان به چهار نماز ظهر در چهار سمت نمايد ، بعد از فراغ از چهار نماز ظهر در چهار سمت اتيان به چهار نماز عصر در چهار سمت نمايد ، لكن لازم نيست كه ابتدا نمايد به نماز عصر در آن سمتى كه أول شروع به نماز ظهر نموده بود ، بلكه جايز است اتيان به نماز عصر در أول دفعه در سمتى كه اتيان نموده است نماز ظهر چهارم را .
دوم : بهتر آن است در صورتى كه اتيان به چهار نماز در چهار سمت نمايد به اين نحو بوده باشد كه أول دو خط مستقيم اخراج نمايد به نوعى كه زاويه ما بين هر دو خط مساوى بوده باشد با هم . و به عبارت أخرى أقرب به فهم عوام : انفراج ما بين هر دو خط با هم مساوى بوده باشد ، اين دو خط بعد از تقاطع به چهار قسم مىشود ، هر قسمى را در حال نماز ما بين دو قدم قرار دهد و نماز كند .
سوم : آن است كه آنچه مذكور شد ، كه لازم است چهار نماز نمايد در حالت سعه وقت است ، اما در حال ضيق وقت اقتصار نمايد به آنچه كفايت نمايد ، پس هر گاه وقت كفايت نكند مگر يك نماز اقتصار به همان يك مىنمايد و تعدد لازم نيست در تعيين جهت ، در اين صورت مختار است ، و اگر كفايت دو نماز نمايد لازم است دو نماز و هكذا .
چهارم : واجب نيست در حق متحير در امر قبله تأخير نماز نمايد تا آن كه باقى نماند از وقت مگر مقدارى كه كفايت هشت نماز يا شش نماز يا چهار

[1] ظاهر ثانى است لكن احتياط در اول است ، زيرا كه پس از فراغ از جميع علم به حصول ظهر مقدم بر عصر متحقق خواهد شد - ا س د .

294