است . و وجه آن از آنچه مذكور شد ظاهر مىشود .
وجه سوم : از وجوهى كه موجب تضرع و ابتهال و باعث گريه و زارى و اضطراب به درگاه با رفعت حضرت ذو الجلال نسبت به أنبياء و أولياء و ائمه أطهار عليهم صلوات اللَّه المتعال مىشود مقام حب است .
بيان اين مطلب آن است : كه حكمت بالغهء الهى جل جلاله چنين اقتضا نموده كه خلقت انسانى شده باشد به نحوى كه در آن جمع شود قواى مختلفه متضاده ، پس خلق فرمود انسان را به نحوى كه در آن قواى رحمانيه و قواى بهيميه جمع شده .
مشخص است تضاد ما بين قوى مقتضى تضاد ما بين مقتضيات آنها است در اوانى كه مشغول به اقتضاى مقتضيات هر يك كه بوده باشد از مقتضاى قواى ديگر محروم و غافل است ، به مقتضاى قواى بهيميه طالب أكل و شرب و نوم و معاشرت با نساء و نحو اينها مىباشد ، و به مقتضاى قواى ملكيه طالب توجه به معبود و تحصيل معرفت و انس به بارگاه سعادت مسعود ملك ودود مىباشد .
بعد از آن كه قواى بهيميه مغلوب قوه ملكوتيه گرديد ، عمده مقصود مقصور در توجه به معبود و طاعت و انقياد امر ملك ودود مىگردد ، و لكن نه به نحوى است كه منسلخ شده باشد از مقتضيات قواى بهيميه بالمره ، چه ظاهر است مادامى كه نفس انسانى متعلق به اين بدن بوده باشد لابد است او را از معاشرت با ناس از اكل و شرب به قدر احتياج ، و صحبت و معاشرت با نساء ، و خلطت به أهل و أولاد ، و نوم و استراحت ، اگر چه در قليل از أوقات بوده باشد ، و چون كه مشغول به اين مقتضيات قواى بهيميه گرديد نظر به عايقيت [1] اينها محروم از توجه تام به ساحت عزت ملك انام و مبتلى به الم شديد مفارقت حضرت علام مىشود .

[1] عايق : باز دارنده .

240