بدان كه در اين مقام چند احتمال است : أول : آن است كه كسى در أول شب عازم بود كه در آخر شب برخيزد و تمام نماز شب را به عمل آورد ، بعد از آن كه بيدار شد مشخص شد كه مقدار باقى از شب كفايت همهء نماز شب را نمىكند .
دوم : آن است كسى در أول شب قصد نداشت كه نماز شب كند ، بعد از آن كه از خواب بيدار شد قبل از طلوع فجر رأى او قرار گرفت كه اتيان به نماز شفع و وتر و دو ركعت نافله صبح نمايد .
سوم : آن است كه در أول شب عازم اين بود كه آخر شب برخيزد و اقتصار نمايد به همان شفع و وتر و دو ركعت نافله فجر . مقتضاى اين حديث صحيح آن است كه در جميع اين احتمالات مذكوره هر گاه اتيان به شفع و وتر و دو ركعت نافله فجر نمايد نماز شب در حق او محسوب خواهد بود .
مبحث نهم ( در بيان كيفيت نماز شب است ) بدان كه نماز شب يازده ركعت است با دو ركعت شفع و يك ركعت وتر ، و دو ركعت أول به چند طريق نقل شده : أول - آن است كه در ركعت أول بعد از حمد سوره قل يا أيها الكافرون ، و در ركعت دوم بعد از حمد سوره قل هو اللَّه أحد بخواند [1] فهو أقصرها .
دوم : آن است كه در هر ركعت بعد از حمد سى مرتبه سوره قل هو اللَّه أحد بخواند و هو أفضلها .

[1] هر گاه بجاى اول عكس ذكر شده بود كه در ركعت اولى حمد و توحيد و در ركعت ثانيه حمد و جحد بهتر بود ، زيرا كه جمعى از علماء تصريح به اين فرموده‌اند و روايت هم در اين باب هست - ا س د .

208