درباره حق خويشاوند حافظ هيثمى گويد : ابو بكر خمس را مانند رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم تقسيم مى كرد جز آن كه به خويشاوندان رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم چنان كه آن حضرت مى داد ، نمى داد . [1] طبرى گويد : ابن عباس گفته است : سهم خدا و سهم رسول خدا ( از خمس غنائم ) يكى قرار داده شده و سهمى هم براى خويشاوندان ( رسول خدا ) هست ، و اين دو سهم بايد صرف مخارج اسب و سلاح جنگى شود ، و سهمى هم براى يتيمان و فقيران و در راه ماندگان قرار دارد [2] و به ديگران نبايد داد . [3] و از قتاده درباره سهم خويشاوندان پرسيدند ، گفت : آن طعمه رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم بود و پس از ارتحال پيامبر ، ابو بكر وعمر آن را في سبيل الله قرار دادند و به عنوان صدقه بر رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم محسوب داشتند . [4] حافظ ابوعبيد قاسم بن سلام به سندش از ابن شهاب نقل كرده كه يزيد بن هرمزبه او گفت : نجده به ابن عباس نامه نوشت و از سهم خويشاوند پرسيد ، ابن عباس در پاسخ نوشت : آن سهم ماست ، وعمر ما را فراخواند تا از آن سهم دختران ما را شوهر دهد و براى عيال مندان ما خادم گمارد ولى ما نپذيرفتيم و خواستيم كه همه آن سهم را به ما واگذارد وعمر زير بار نرفت .
ابن هرمز گفت : من آن پاسخ ابن عباس را به نجده نوشتم . [5] و نيز گويد : عمر بن خطاب گفت : خمس ( غنايم ) عراق به دستم رسيده است ،

[1] - مجمع الزوائد 5 / 241 .
[2] - يعنى خمس را پنج قسمت مى داند : 1 - سهم خدا و رسول 2 - سهم ذى القربى 3 - سهم يتامى 4 - سهم مساكين 5 - سهم ابن السبيل . ( م )
[3] - تفسير طبرى 10 / 6 .
[4] - همان / 7 .
[5] - الاموال / 466 .

925