ساكت شد به اميد آن كه او را پاسخ دهند و يا يك نفر سخنى بگويد ولى احدى لب به سخن نگشود و كلمه اى نگفت . چون سكوت آنها را ديد از منبر فرود آمد و پياده به راه افتاد تا به نخيله رسيد ، مردم نيز به دنبال او به راه افتادند تا آن كه گروهى از سران گفتند : اى امير مؤمنان ، بازگرد كه ما تو را كفايت خواهيم كرد .
فرمود : شما نه تنها مرا كفايت نمى كنيد كه خودتان را نيز كفايت نمىتوانيد كرد ، و پيوسته اصرار كردند تا حضرت را با همه ناراحتى و اندوهى كه داشت به منزل باز گرداندند .
امام عليه السلام سعيد بن قيس همدانى را با هشت هزار نفر از نخيله گسيل داشت ، زيرا باخبر شده بود كه دشمن با جمعيت انبوهى روى آورده است ، سعيد بن قيس بر ساحل فرات در طلب سفيان بن عوف شد ، وقتى به عانات رسيد هانى بن خطاب همدانى را پيشاپيش فرستاد و او تا نزديك سرزمين قنسرين دشمن را تعقيب كرد ولى آنان گريخته بودند و او هم بازگشت . [1] 29 - و فرمود : همه امتها از ستم واليان خود مىترسند و من از ستم رعيت خود بيمناكم . . . اى گروه مردمى كه بدنهاتان حاضر است اما عقلتان از سرتان پريده و همدل و هماهنگ نيستيد و اميرانتان گرفتار شمايند ، امير شما با آن كه مطيع خداست او را نافرمانى مى كنيد ، وامير شاميان با آن كه خدا را نافرمانى مى كند آنها از او فرمان مى برند ! به خدا دوست داشتم كه معاويه شما را مانند درهم و دينار با من معامله مى كرد ، ده تن از شما را مى گرفت و يكى از ياران خود را به من مى داد ! [2] 30 - و فرمود : . . . مى خواهم با شما مداوا كنم و خود درد من شده ايد ، چون

[1] - شرح نهج البلاغة 2 / 88 .
[2] - نهج البلاغة ، خطبه 95 .

916