زبير در معارضه خود گفت : من هم شما را گواه مى گيرم كه من حق خود را از شورا به على بخشيدم ، و او از آن رو چنين كرد كه ديد با بخشيدن طلحه حق خود را به عثمان ، على عليه السلام تضعيف شد و تنها ماند و تعصب خويشاوندى به او دست داد ، زيرا وى پسر عمه اميرمؤمنان عليه السلام يعنى فرزند صفيه دختر عبد المطلب بود و ابو طالب دايى وى به شمار مى رفت . و دليل اين كه طلحه جانب عثمان را گرفت آن بود كه ميانه خوبى با على عليه السلام نداشت ، زيرا او از قبيله بنى تيم و پسر عموى ابو بكر بود و در دلهاى بنى هاشم از بنى تيم بر سر خلافت كينه شديدى وجود داشت و همين كينه را نيز بنى تيم از بنى هاشم داشتند ، و اين مسأله ريشه در طبيعت بشر دارد به ويژه در سرشت وطبيعت مردم عرب ، و تجربه تا به امروز نشان داده است . [1] با شرايط فوق چهار تن باقى ماندند ، سعد بن ابى وقاص گفت : من سهم خودم را از شورا به پسر عمويم عبد الرحمن بخشيدم ، زيرا هر دو از بنى زهره بودند و نيز سعد مى دانست كه رأى نمى آورد و حكومت به چنگ وى نمى آيد . چون سه تن بيشتر نماند ، عبد الرحمن به على و عثمان گفت : كدام يك از شما خود را از خلافت بيرون مى كند و به يكى از دو نفر باقى مانده رأى مى دهد ؟ هيچ كدام پاسخ ندادند . عبد الرحمن گفت : من هم شما را گواه مى گيرم كه خود را از خلافت بيرون كردم تا يكى از شما دو نفر را انتخاب كنم . باز آن دو ساكت ماندند . عبد الرحمن رو به على عليه السلام كرد و گفت : با تو بيعت مى كنم به شرط آن كه

[1] - گرچه اين سخن درستى است ولى عمل طلحه را به هيچ وجه توجيه نمى كند ، زيرا اسلام آمده كه همين كينه هاى نابجا و طبايع زشت را از بشر دور سازد و جان او را به نور تزكيه و تقوا و عدالت و انصاف و خضوع در برابر حق روشن بدارد ، و همين كار طلحه نشان مى دهد كه نور اسلام حقيقى در جان او نتابيده بود . ( م )

894