ارتداد در قرآن در زمينه ارتداد ، آيات چندى هست كه برخى نشان از گرايش برخى از اصحاب به دوران جاهليت در زمان حيات رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم مى دهد مانند آيات 217 سوره بقره ، 100 و 109 سوره آل عمران ، 21 و 54 سوره مائده ، و برخى ديگر به مسأله ارتداد پس از درگذشت رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم اشاره دارد مانند آيه 144 سوره آل عمران : و ما محمد الا رسول قد خلت من قبله الرسل افان مات او قتل انقلبتم على اعقابكم و من ينقلب على عقبيه فلن يضرالله شيئا وسيجزى الله الشاكرين .
( محمد پيامبرى بيش نيست كه پيامبران ديگرى نيز پيش از او درگذشتند ، پس آيا اگر بميرد يا كشته شود شما عقب گرد مى كنيد ( و به آيين جاهليت باز مى گرديد ) ؟ و هر كه عقب گرد كند هرگز هيچ زيانى به خدا نمى رساند و خداوند به زودى شاكران را جزا خواهد داد ) .
صاحب تفسير المنار گويد : ابن قيم گفته است : ( اين آيه مقدمه و زمينه اى است براى حوادثى كه هنگام موت رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم رخ مى دهد ، و اثر توبيخ كسانى كه در اين آيه مرتد شناخته شدند در روز وفات پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم ظاهر شد ، چرا كه گروهى مرتد شدند و اهل صدق و راستى بر دين خود پايدار ماندند تا نتيجه به نفع آنان پايان يافت ) . من گويم : اين كه واقعه ارتداد چند سال پيش از وفات آن حضرت رخ داده باشد با حكمت مذكور منافات ندارد ، زيرا جنگ احد در سال سوم هجرى رخ داد . . . [1] علامه مظفر رحمه الله گويد : دليل قرآنى ارتداد اين آيه است : افان مات او قتل . . .
زيرا پرسش در اين آيه پرسش حقيقى نيست ، زيرا اگر پرسش حقيقى باشد

[1] - المنار 4 / 160 .

576