< فهرس الموضوعات > نظر مؤلف < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > تفاوت نظام دنيا و نظام آخرت در آيات < / فهرس الموضوعات > تأليف علامه جليل مولى حبيب الله كاشانى مراجعه شود . [1] نظر مؤلف چون سخن بدين جا رسيد خوب است به يك نكته مهم قابل توجه اشاره كنيم و آن نكته اين است : عالم آفرينش اسرارى دارد و هر عالمى را سنتها و روشهاى ويژه خود است ، عالم طبيعت تنگ ترين و پست ترين عوالم است و عالم آخرت وسيع ترين و شريف ترين عوالم و هر كدام را نظامى خاص و سنتهايى معين است .
بنابر اين نبايد ميان اين دو نظام قياس كرد و احكام هر يك را بر ديگرى جارى ساخت ، زيرا از شئون اين عالم عنصرى طبيعى اين است كه وقوع يك جسم در آن واحد در مكانهاى گوناگون ناممكن است و سخن كسى كه چنين گويد بى ترديد درست است ، اما اشكال آن در اين است كه نظام عالم آخرت را با نظام اين دنياى مادى قياس كرده است ، در صورتى كه عالم آخرت سنتهاى خود را دار است و با سنتهاى اين دنيا در همه شئون قابل مقايسه نمى باشد ، بنابر اين اشكال فوق در مورد حضور معصومين عليهم السلام به عين وجودشان بر بالين محتضر درست نيست ، زيرا اين حضور در نخستين مرحله از مراحل آخرت صورت مى گيرد و از نظام اين عالم خارج است . بايد دانست كه تفاوت نظام آخرت با نظام اين دنيا در آيات و روايات معصومين عليهم السلام هم صريحا بيان گرديده است .
تفاوت نظام دنيا و نظام آخرت در آيات نظام دنيا تدريجى است : انا خلقنا الانسان من نطفة امشاج نبتليه فجعلناه

[1] - حاشيه جنة المأوى ، / 175 .

521