ذات او از شدت نزديكى به خدا ممسوس در ذات خدا گشته بود . [1] 16 - جبران خليل : امام على نيز به روش همه پيامبران با بينش دنيا را وداع گفت ، كه به شهرى نه شهر خود در آمدند و به سراغ قومى نه قوم خود رفتند و در زمانى نه زمان خود زيستند . [2] 17 - و هم او گويد : بى ترديد على يكى از سران انديشه و روح و بيان در هر زمان و مكانى است . [3] 18 - ابن ابى الحديد گويد : چه گويم درباره مردى كه اهل ذمه با آن كه اسلام را نپذيرفته اند به او مهر مىورزند ، فيلسوفان با آن كه ميانه اى با اهل دين ندارند بزرگش مىشمارند ، شاهان روم و فرنگ شمايل او را در كنيسه ها و پرستشگاههاى خود نقش مى كنند ، و شاهان ترك و ديلم عكس او را بر شمشيرهاى خود حك مى نمايند . [4] 19 - و هم او گويد : و چه گويم درباره مردى كه دشمنان و ستيزندگانش نيز سر به آستان فضائلش فرود آوردند و انكار مناقب و كتمان فضائل او را برنتابيدند . زيرا كه دانستى بنى اميه بر حكومت اسلامى در شرق و غرب زمين چيره شدند و به هر نيرنگى در خاموش ساختن نور او كوشيدند ، و حقايق را عليه او تحريف نمودند ، عيبهايى براى او تراشيدند ، او را بر سر منبرها لعن كردند ، مداحان او را تهديد بلكه حبس كردند و كشتند ، از نقل روايتى كه حاوى فضل او و مايه بلند آوازگى او مى شد جلوگيرى نمودند تا آنجا كه اجازه ندادند نام او را بر كسى نهند ، اما اين ترفندها جز بر والايى و سربلندى او نيفزود ، همچون مشك كه هر چه بر آن سرپوش نهند بويش بپيچد ، و به سان خورشيد كه با كف دست

[1] - حاشيه شفا / 566 ، باب الخليفة والامام .
[2] - صوت العدالة الانسانية 5 / 1213 .
[3] - همان .
[4] - شرح نهج البلاغة 1 / 29 .

139