تا وقتي كه مرگ به سراغ يكى از آنها آيد مىگويد خدايا مرا به دنيا بازگردان شايد در آنچه از خود باقي گذاشتم پشت سر خود براي وارثان عمل صالح انجام دهم و صدقه دهم و از أهل صلاح باشم . پس ملك الموت أو را گويد : نه چنين است ، اين كلمه اى است كه أو مىگويد براي آن سختىها كه مشاهده كرده و وحشتها كه ديده است از عذاب قبر و هول مطلع و سؤال از اعمال و عقايد أو . قال الله تعالى : * ( وَلَوْ رُدُّوا لَعادُوا لِما نُهُوا عَنْه وَإِنَّهُمْ لَكاذِبُونَ ) * [1] ، اى * ( لَوْ رُدُّوا لَعادُوا ) * إلى ما كانوا عليه من بخلهم بأموالهم فلم يتصدقوا و لم يطعموا الجوعان و لم يكسوا العريان و لم يواسوا الجيران بل يطيعون الشّيطان في البخل و ترك الطاعة . ثمّ قال : * ( وَمِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلى يَوْمِ يُبْعَثُونَ ) * . و البرزخ في التّفسير القبر .
ثمّ قال : * ( فَإِذا نُفِخَ فِي الصُّورِ فَلا أَنْسابَ بَيْنَهُمْ يَوْمَئِذٍ وَلا يَتَساءَلُونَ فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازِينُه فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ وَمَنْ خَفَّتْ مَوازِينُه فَأُولئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فِي جَهَنَّمَ خالِدُونَ تَلْفَحُ وُجُوهَهُمُ النَّارُ ) * [2] الآية .
خداى متعال مىفرمايد : اگر ردّ شوند هر آينه بازمىگردند به آن چيز كه از آن نهى شده‌اند و آنها دروغ مىگويند ، يعنى اگر رد شدند بازمىگردند به سوى آنچه كه بر آن بودند از بخيل بودنشان به مالهايشان پس صدقه نمىدهند و طعام به گرسنگان نمىدهند و برهنه را نمىپوشانند با همسايگان مواسات نمىكنند ، بلكه در بخل و ترك طاعت پيرو شيطانند پس خداوند فرمود : و از عقب آنها

[1] سورهء انعام ، آيهء 28 .
[2] سورهء مؤمنون ، آيهء 101 - 104 .

223