صبح برسانم و هر گامى كه بردارم ، يقين ندارم كه گام دوم را بردارم ، و گويا مىبينم كه هر امّتى را با پيشوا و كتاب و پيامبر خود در قيامت به سوى دادگاه عدل الهى فرا مىخوانند و گويا اهل بهشت را مىبينم كه در نعمت و اهل آتش را مىبينم كه در زحمت بسرمىبرند ؟
پيامبر صلَّى الله عليه و آله و سلم فرمود : اى سعد تو راه حق را شناخته‌اى پس به آن ملتزم باش . [1] حضرت امير عليه السّلام نيز فرمود : « اگر پرده‌هاى ( حجاب دنيايى ) بالا رود ، چيزى بر يقينم افزوده نمىگردد . » [2] و فرمود : هر كدام از شما كه قرآن را تصديق كنيد ، بهشت و دوزخ را گويى مشاهده كرده‌ايد .
كلام امام عليه السّلام در نهايت استحكام است ، زيرا تصديق قرآن ، تصديق آياتى است ، كه وعده و وعيد و بهشت و دوزخ را در بر دارد ، و يقين در دل عارف ، مانند علم بديهى و ضرورى است ، و نمىتواند آن را انكار نمايد ، لذا مؤمن پس از معرفت و ايمان به حقّ كافر نمىشود .
ايمان زبانى و قلبى ، و مراحل ايمان اگر كسى بگويد : شما كه مىگويد : مؤمن پس از كسب معرفت ، كافر

[1] عرفت فالزم ، بيان پيامبر صلَّى اللَّه عليه و آله و سلم است كه رساترين و كوتاهترين و با معناترين جملات است . ( شعرانى )
[2] لو كشف الغطاء ما ازددت يقينا ، اين جمله دلالت دارد كه امام عليه السّلام آخرت را در دنيا مىديده‌اند ، و در صورت بالا رفتن پرده‌ها تأثيرى در وجود ايشان ندارد ، و اگر كسى بگويد : زياد شدن يقين معنا ندارد چون يك مرتبه بيشتر نيست ، در پاسخ مىگويم : علم جاهل به آخرت اجمالى است ، ولى علم عارف تفصيلى ، چون اولياء تفصيل و كيفيت آخرت را مىبينند . ( علامه شعرانى )

330