شخصى به حضرت صادق عليه السّلام عرض كرد : من گناه مىكنم و بعد ناراحت مىشوم در عين حال اميد عفو دارم ؟
فرمود : فلانى از خدا بترس و عبادتش بكن و در عين حال اميد قبولى داشته باش ، زيرا خوشگمانترين فرد به خدا و بزرگترين اميدوار كسى است كه بيشتر به طاعت عمل كند ، و پيامبر خدا صلَّى الله عليه و آله و سلم از همهء مردم حسن ظنّ بيشترى به خدا داشت و از همه اميدوارتر بود و بيش از همگان از خدا مىترسيد ، و هيبت و ترس او در دلش بود و همچنين ساير پيامبران عليه السّلام بر مردم زمان خود در همهء اين امور افضل بودند .
امير المؤمنين عليه السّلام به اصحاب خود فرمود : اگر مىتوانيد ، خوفتان از خدا شديد و گمانتان به او نيكو باشد ، و ميان اين دو خصلت را جمع كنيد [1] ، زيرا حسن ظنّ بنده به خدا به اندازهء خوف اوست ، و خوشگمانترين مردم به خدا ، شديدترين خوف را دارد ، پس آرزوها را كنار بگذاريد و تلاش كنيد و حق خدا و خلق را ادا نماييد ، و هر كسى وظيفهء خود را انجام داد ، برائت از آتش را به او مىدهند و هيچ كس را بر خدا حجّت نيست و كسى هم با خدا خويشاوندى ندارد ، و خداوند ، مثل آدم را در عصيانش نياورد ، مگر اينكه درس عبرتى براى مردم باشد .
و امير المؤمنين عليه السّلام در تسبيح مىفرمود : منزّه است خدايى كه لغزش آدم را براى فرزندان او ، عبرت قرار داد ، و خواسته است بفرمايد كه پدرتان آدم كه

[1] زيرا اگر خوف بر بنده غالب گردد ولى اميد نداشته باشد ، به گناه ادامه مىدهد و توبه نمىكند ، و همچنين ، اگر ترس نداشته باشد و اميد بر او غالب شود ، همين خصوصيت را دارد ( علَّامه شعرانى )

277