6 - علَّامه عاملى اصفهانى متوفّى 1332 ه ق در كتاب « تكمله امل الآمل » در شأن او مىنويسد : « اين شيخ جليل ، از علماى قرن هشتم ، از بزرگان فاضل اصحاب ما در علوم اسلامى مانند : فقه ، حديث ، عرفان و تاريخ بوده است . » [1] 7 - علماى ديگرى مانند : علَّامه خوانسارى در روضات الجنّات ، محقّق نورى در مستدرك الوسائل : ايشان را مانند علماى نامبرده ، ستوده‌اند .
8 - محقّق بزرگ آيت الله العظمى سيد شهاب الدّين مرعشى نجفى ، ايشان را چنين نام مىبرد : « علَّامه مفسّر ، فقيه ، متبحّر ، متكلَّم محدّث ، شاعر اديب ، شيخ ابو محمد ، حسن بن ابى الحسن محمد الفقيه بن على بن عبد الله بن حسن ديلمى . » [2] گواهى نامبردگان كه از علما و اهل خبره و محقّقان بزرگ و مورد وثوق اسلامى هستند ، به عظمت مقام علمى وثاقت صاحب كتاب ارشاد القلوب ، براى ما كافى و حجّت است ، و موجب اطمينان بيشتر به كتاب تأليف يافته از جانب ايشان خواهد بود .
سير و سلوك و بينش سياسى و اجتماعى و ادبى مؤلَّف علَّامه ديلمى ، از علماى روشن ضمير ، اديب وارسته ، پارسا ، و داراى بينش سياسى بود ، و براى تحقّق و اجراى اسلام ناب ، در ابعاد گوناگون ، سعى و تلاش فراوانى مىنمود .
او اهل تهجّد و عرفان بود و در اين راستا به منازل سير و سلوك دست يافت ، به عنوان نمونه ، در كتاب ارشاد القلوب ، در فرازى از شرح حال خود چنين مىگويد :
من در دوران جوانى هنگامى كه نيمه‌هاى شب براى تهجّد و نماز شب

[1] همان مدرك .
[2] مقدمه آيت اللَّه نجفى مرعشى بر ترجمه جلد اوّل ارشاد القلوب ، صفحه « د » .

11