< شعر > و فى كلّ شىء له آية تدلّ على انّه واحد [1] هر گياهى كه از زمين رويد وحده لا شريك له گويد < / شعر > دليل دوّم آن است كه هر گاه [ انسان ] تأمل كند موجودات را از آفتاب و ماه و ستار [ گان ] و آسمانها و زمينها و كوهها و درياها و چشمه‌ها و نهرها و [ بارش ] باران و حيوانات و وحوش و طيور و شب و روز و جنّ و انس و غير اينها با آن چه در آنهاست از صنايع عجيبه و بدايع غريبه و حكم و مصالح كثيره كه عقول عقلا از ادراك آن عاجز و افهام ازكيا از احاطه آنها قاصر [ است ] ، قطع مىكند به اين كه اينها خود به خود از عدم بوجود نيامده‌اند بلكه لا بد است از براى آنها از صانع مدبّر حكيمى . * ( سَنُرِيهِمْ آياتِنا فِي الآفاقِ وَفِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّه الْحَقُّ ) * [2] بلكه هر كه تأمّل كند در كيفيّت خلقت خود و ملاحظه حكم و مصالح مخلوقه در خود نمايد قطع باين مطلب از براى او حاصل مىشود . « من عرف نفسه فقد عرف ربه » [3] بلكه تأمّل و تفكَّر در اضعف مخلوقات مثل پشه و مگس عسل [ زنبور عسل ] كافى در اين مطلب است .
از حضرت رضا عليه السّلام سؤال شد چه دليل بر حدوث عالم ، فرمودند نبودى بعد شدى و دانستى كه تو موجود نكردى نفس خود را و موجود هم نكرده تو را

[1] در هر چيزى نشانه اى است كه بر وحدانيّت خداوند دلالت مىنمايد . شعر از ابو العتاهيّة كوفى ( 211 - 130 ه . ق ) مىباشد .
[2] فصلت : 53 ما آيات قدرت و حكمت خود را در آفاق جهان و نفوس بندگان كاملا هويدا و روشن مىگردانيم تا ظاهر و آشكار شود كه خدا بر حق است .
[3] كسى كه خود را شناخت مسلما خداى خويش را خواهد شناخت . رسول اكرم صلَّى الله عليه و آله و سلم .

94