< فهرس الموضوعات > مقصد اوّل در اثبات واجب الوجود و دلائل آن < / فهرس الموضوعات > مقصد اوّل در اثبات واجب الوجود و دلائل آن < فهرس الموضوعات > مطلب اوّل در اثبات واجب الوجود است < / فهرس الموضوعات > مطلب اوّل در اثبات واجب الوجود است و ادلَّه بر اين مطلب بسيار است و لكن اكتفا مىشود به چند دليل كه به فهم عوام نزديكتر باشد .
دليل اوّل آن كه از بديهيّات عقل است كه [ ممكن ] به خودى خود محال است و ممتنع كه موجود شود بلكه لا بد است كه غير ممكنى [1] او را ايجاد كند و از عدم بوجود آوردن و آن منحصر بواجب الوجود است . پس وجود ممكنات دليل قاطع است بر وجود صانع واجب الوجود [2] شعر :

[1] مقصود از غير ممكن همان واجب است .
[2] اين دليل بر آيه ( 35 طور ) كه مىفرمايد * ( « أَمْ خُلِقُوا مِنْ غَيْرِ شَيْءٍ أَمْ هُمُ الْخالِقُونَ » ) * استوار است . آيا اين خلق ( بدون خالق ) از نيستى صرف بوجود آمدند ، يا خويشتن را خود خلق كردند ؟ علَّامه طباطبايى در تفسير آيهء فوق از قول مفسّرين چند نظر را ذكر مىكند ، از جمله مىنويسد : « آيا اين مكذّبين بدون خالقى خلق شده‌اند ؟ و بدون مقدّرى اين چنين تقدير بديع و محيّر العقول به خود گرفته‌اند ؟ . آيا اينان بدون علَّت و پديد آورنده اى و بدون غرض و هدفى و ثواب و عقابى خلق شده‌اند . . يا اين كه خودشان ، خود را آفريده‌اند و در نتيجه مخلوق خداى سبحان نيستند » [ سيّد محمد حسين طباطبايى الميزان فى تفسير القرآن ترجمه سيّد محمّد باقر موسوى همدانى 1360 كانون انتشارات محمّدى تهران - ج 37 - ص 39 - 40 ] . صاحب تفسير المبين در ذيل آيهء فوق مىنويسد : « اما ان يكون وجودهم بمحض الصدفة و اما لأنفسهم و كل من الفرضين هراء و حماقة » [ محمد جواد مغنيه التفسير المبين بنياد بعثت بى تا ص 600 ] وجود آنها يا تصادف محض است و يا خودشان آفرينندهء خودشان مىباشند كه هر دو فرض خطا و حماقت است .

93