دهند . به عقيده مرحوم لارى اين ماليات هم مىتواند از عين جنس و محصول برداشته شود و يا قسمت معادل آن ماليات دريافت گردد . ولى ، در هر حال ، عشريه ماليات قطعى و معينى است كه از محصول زمينهاى معلوم المالك ، مجهول المالك ، مزارعات ، مغارسات و حتى اراضى بخس كار و غيره دريافت مىشود و نوع زمين در اندازه ماليات تغييرى ايجاد نمىكند ، نويسنده رساله پس از تعيين ميزان و كميّت دريافت خراج و ماليات مزروعى ، در باب كيفيت آن توضيحاتى مىآورد كه اهمّ آنها را مىتوان به شكل زير دسته بندى كرد :
1 - كيفيت اخذ و استيفاء ماليات بايد به تصويب و تعيين عدول مؤمنين مجلس كنونى هر محل [ انجمن هر شهر ] باشد ، 2 - اين مجلس محلى بايد نسبت به محل خود به تعيين مميّز امينى مبادرت كند و آن مميز به وصول و ايصال و نقل و انتقال ماليات بپردازد ، 3 - اخذ ماليات بايد در موقع خود انجام گيرد نه در غير موقع ، 4 - هر گز نبايد به بهانه گرفتن ماليات مأمور شراب خوار و فاجرى را متولى بر جان و مال و عرض و ناموس رعايا كرد ، مرحوم لارى پس از توضيح در باب كيفيت اخذ ماليات ، از ساير حركات وحشيانه معموله دورهء استبداد كه به بهانه‌هاى عديده مانند سرانه ، ماليات دواب ، تذكره ، قرنطينه ، راهدارى و گمرك از مردم ماليات دريافت مىكردند ، به شدت انتقاد مىكند و اخذ آن مالياتها را موجب پراكندگى خلايق و تخريب بلاد و از بين رفتن و داد و اتحاد مىشمارد .

244